ÇİN EKONOMİSİ

Çin Ekonomisine Genel Bakış


中国国际广播电台

Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1949 yılından beri Çin ekonomisi hızlı gelişme kaydetti. Özellikle reform ve dışa açılma politikasının uygulanmaya başladığı 1978 yılından bu yana Çin ekonomisi her yıl yüzde 9’u aşan büyüme hızıyla sürekli ve sağlıklı doğrultuda gelişiyor. 2003 yılında Çin’in yurtiçi gayri safi milli hasılası 1 trilyon 400 milyar ABD dolarına ulaştı ve Çin ekonomisi ABD, Japonya, Almanya, İngiltere ve Fransa’dan sonra dünyada 6. sırada yer aldı. 2003 yılının sonuna kadar Çin’in kişi başına düşen gayri safi milli hasılası 1000 ABD dolarını geçti.
　　Çin’de yurtiçi yatırım ve tüketim durumu olumlu şekilde sürüyor. 2003 yılında Çin’de tüm toplumun sabit mülkiyetine yapılan yatırım 5 trilyon 50 milyar yuanı; tüm toplumun tüketim mallarının genel perakende hacmi ise 4 trilyon 600 milyar yuanı buldu. Dış ticaret hacmi İngiltere ve Fransa’yı aşarak ABD, Japonya ve Almanya’dan sonra dünyada 4. sırada yer alarak 850 milyar ABD dolarına ulaştı. 2003 yılının sonuna kadar, Çin’in döviz stoku Japonya’dan sonra dünyada ikinciliğe yerleşerek 400 milyar ABD dolarını aştı.

　　Reform ve dışa açılma politikası ile modernizasyon yapılanmasının uygulandığı son 20 yıldır Çin’in planlı ekonomiden sosyalist piyasa ekonomisine geçişi asıl olarak tamamlandı. Sosyalist piyasa ekonomisi yapısal açıdan gitgide sağlamlaştırılarak mükemmelleştiriliyor. Bunun yanında piyasanın dışa açılması büyüyor, yatırım çevresi gelişiyor, finans sisteminin reformu da istikrarlı bir doğrultuda ilerletiliyor. Bunlar Çin ekonomisinin sürekli gelişmesini garanti altına alan atılımlar.

　　21. yüzyılla birlikte Çin, insan ve doğa, insan ve toplum, kent ve köy, ülkenin doğusu ve batısı, ekonomi ve toplumun kapsamlı ve eşgüdümlü geliştirilmeleriyle ilgili kapsamlı düşünceler ileri sürdü. 2002 yılında düzenlenen Çin Komünist Partisi 16. Ulusal Kongresi’nde, 2020 yılına kadar orta halli refah toplumunun kapsamlı yapılanmasına ilişkin mücadele hedefi ortaya kondu.
　

Sektör yapısının temeli


中国国际广播电台

Sektör yapısı, üretimin belli başlı elemanlarının üretim birimleri arasında karşılıklı dayanışma ve kontrol bağlantılarına işaret ediyor. Tarım, sanayi ve hizmetler gibi üç sektör arasındaki oransal ilişkileri ve diğer sektörler arasındaki oransal ilişkiler Çin’deki sektörel yapının temel durumunu gösteriyor.

　　Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1949 yılından bu yana Çin’de sektör yapısı toplam üç aşamadan geçti: İlk aşama olarak 1950’li yılların başı ve 70’li yılların sonu arasında, Çin’de yarı sömürge ekonomisinin özellikleri hızla yok edilirken ilk sanayileşme temeli atıldı. İkici aşamada, 1979 yılından 1990’lı yılların başına kadar Çin’de reform ve dışa açılma politikasının uygulanması yoluyla sektörel yapı sürekli şekilde ayarlandı ve Çin’in sanayileşmesi orta dönemine geldi. Üçüncü aşama olarak, 1990’lı yılların başlarında Çin’de sosyalist piyasa ekonomisi sisteminin kurulmasının ve geliştirilmesinin ardından 2020 yılına kadar sanayileşmenin tamamlanması ve bilgi toplumuna geçiş öngörülüyor.

　　50 yılı aşkın süredir, Çin’in üç temel sektörü arasındaki oransal ilişkilerde büyük değişiklikler meydana geldi. 1950’li yılların başlarından 2002 yılına kadar Çin’de tarım oranı yüzde 45.4’ten 14.5’e indi; sanayi oranı yüzde 34.4’ten 51.8’e yükseldi; hizmet sektörünün oranı da yüzde 20.2’den 33.7’ye yükseldi.
　

　

Tarım


中国国际广播电台

Çin’de nüfusun çoğunluğu kırsal alanlarda yaşadığı için tarım Çin ekonomisinde çok önemli yer bir tutuyor.

　　Çin’in toprak yüzölçümü 9 milyon 600 bin kilometre kare olmasına rağmen ekilebilir topraklar dünyadaki ekilebilir toprakların yalnızca yüzde 7’si düzeyinde. Çin’in ekilebilir toprakları 1 milyon 270 bin kilometre kare. Bu ekilebilir toprağının çoğunluğu Çin’in doğu kesiminde bulunan muson bölgelerindeki tarla ve havzalardan oluşuyor. Çin tarımının başlıca tahıl mahsullerini pirinç, buğday, mısır ve soya fasulyesi oluşturuyor. Önde gelen diğer mahsuller ise pamuk, fıstık, kolza, şekerkamışı ve pancar.　

　　Çin tarımı kırsal alanlarda reform uygulanan 1978 yılından sonra hızlı bir gelişme kaydetti. 20 yıldır Çin’in kırsal alanlarda uygulanan reform kapsamında, kamu mülkiyet sistemi çerçevesinde piyasaya dayanılarak geleneksel yapının sınırlandığı, kamu ekonomisinin piyasa ekonomisi şartı altında gerçekleştirildiği yeni bir model denendi. Reform köylülere verim getirdi. Kırsal alanda kurtulan ve geliştirilen iş gücü, tarımın, özellikle de tahıl üretiminin hızlı artışını ve tarımsal yapının sürekli ilerlemesini sağlayarak Çin tarımının büyük başarı kazanmasını sağladı. Reform ve tarımın yeniden yapılandırılması sayesinde Çin’in tahıl, pamuk, kolza tohumu, tütün, et, yumurta, su ürünleri, meyve ve sebze üretimi dünyada ilk sıraya yerleşti.

　　Son yıllarda Çin hükümeti tarımın gelişmesini en önemli işlerden biri olarak görerek tarıma yönelik yatırımı artırırken, köylülerin gelir artışını ve köyler ile kentler arasındaeşgüdümlü gelişmeyi sağldı

Sanayi


中国国际广播电台

Sanayi Çin’de 1950’li yılların başlarından itibaren hızlı bir gelişme dönemine girmeye başladı. Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1949 yılında Çin sanayisinin kapsamlı yeniden yapılanma ve gelişme dönemine girmesinden reform ve dışa açılma politikasının uygulandığı 1978 yılına kadar Çin’de sanayi belli bir sistem temelinde kuruldu. Geleneksel petrol sanayisi, yeni kalkındırılan kimyasal ve elektronik sanayi sektörleri hızlı gelişme kaydettiler. Yüksek bilim ve teknoloji gerektiren nükleer ve uzay sanayileri de büyük boyutta geliştirildiler. 1970’li yılların sonlarından bu yana, Çin’de sanayinin gelişmesi daha da hızlandırıldı. 1979-2003 yılları arasında endüstriyel katma değerin artış hızı, ortalama her yıl yüzde 10’un üzerine çıktı.

　　50 yıldan beri Çin’in belli başlı sanayi ürünleri onlarca, hatta yüzlerce kat artış gösteriyor. Çok miktarda sanayi ürünü dünyanın çeşitli yerlerine ihraç ediliyor. 1996 yılından bu yana demir-çelik, kömür, çimento, kimyasal gübre ve televizyon gibi ürünlerin üretimi dünya sıralamasında ilk sırada yer almaktadır.

　　2003 yılında Çin’in sanayi katma değeri bir önceki yıla göre yüzde 12.6 artarak 5 trilyon 361 milyar 200 milyon yuanı buldu. Halen Çin’de yalnız uçak, gemi ve otomobil değil, uydu ve modern sanayi donatımları da üretilebiliyor ve nispeten yüksek teknoloji düzeyine sahip olan bağımsız bir sanayi sistemi kurulmuş durumda. Gelecekte Çin’de sanayinin ekonomik gelişmedeki itici rolünü güçlendirmek için bilgi teknolojisinin sanayileşmeyi ilerletmesi stratejisi daha da sıkı biçimde uygulanacaktır.

　

Hizmet sektörü

中国国际广播电台


1970’li yıllardan bu yana Çin’in hizmet sektörü büyük gelişme kaydetti.

　　Çin hizmet sektörünün önemli özellikleri şunlardır: Öncelikle, hizmet sektörünün hacmi sürekli olarak genişletiliyor. İstatistiklere göre, 1978-2002 yılları arasında Çin’de hizmet sektörünün katma değeri 39 kat artarak 86 milyar 50 milyon yuandan 345 milyar 300 milyar yuana yükseldi. Ortalama yıllık artış oranı yüzde 10’nun üstüne çıkarak aynı dönemdeki yurt içi gayri safi milli hasılanın artış hızını aştı. Hizmet sektörünün katma değerinin yurt içi gayri safi milli hasılasında aldığı oran 1979 yılının yüzde 21.4’ünden 2002 yılının yüzde 33.7’sine ulaştı. 2003 yılında SARS hastalığı, kuraklık ve sel felâketlerinin olumsuz etkilerine rağmen Çin’in hizmet sektörü hızlı gelişmesini sürdürdü.

　　Öte yandan, Çin’de hizmet sektörü günden güne topluma iş olanakları sağlayan önemli bir kanal haline geliyor. Hizmet sektöründe çalışanların sayısı, 1978 yılındaki 48 milyon 900 binden 2002 yılındaki 210 milyona yükseldi. Bu sektörde iş bulanların artış oranı aynı dönemdeki ikinci sektörün iki katı oldu.

　　Şimdi Çin’in hizmet sektörü lokantacılık, turizm, perakende satış, finans, sigorta, bilişim, taşımacılık, reklam, hukuk, muhasebecilik ve mülkiyet yönetimi gibi birçok alanı içeriyor. Çin’in gelişme planına göre, 2020 yılına kadar hizmet sektörünün katma değerinin yurt içi gayri safi milli hasılasındaki oranı şimdiki yüzde 33’ten yüzde 50’ye geçmelidir.
　

　

Sosyalist Piyasa Ekonomisi Sistemi


中国国际广播电台


　　Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1949 yılından itibaren ilk 30 yıl içinde Çin hükümeti planlı ekonomi uyguladığı için çeşitli ekonomi alanlarındaki gelişme hedefleri devletin özel kuruluşları tarafından saptanmaktaydı. Bu sistem Çin ekonomisinin planlı ve amaçlı olarak istikrarlı gelişmesini sağladı, ancak canlılığı ve gelişme hızını ciddi biçimde engelledi.


　　1970’li yılların sonunda Çin’in planlı ekonomi sistemine yönelik reform başlatıldı. 1978 yılında kırsal alanda aile sözleşmesi sorumluluk sistemi uygulandı. 1984 yılında ekonomi sistemi reformu kırsal alandan kentlere yöneldi. 1992 yılında Çin’de sosyalist piyasa ekonomisi sisteminin kurulması için reformun yönü saptandı.

　　2003 yılının Ekim ayında Çin’de sosyalist piyasa ekonomisi sisteminin mükemmelleştirilmesine ilişkin hedefler ve görevler daha da belirginleştirildi. Yani kentler ve kırsal bölgeler arasındaki gelişme, ekonomik toplumun gelişmesi, insan ve doğa arasındaki eşgüdümlü gelişme, yurtiçinde gelişme ve dışa açılma gibi konularda hazırlanan ortak plana göre piyasanın, kaynakların dağıtımında zemin rolü oynaması kararlaştırıldı. İşletmelerin dinamizminin ve rekabet gücünün artması, makro ekonominin gelişmesinin tamamlanması, hükümetin toplumsal yönetimi ve kamu hizmet fonksiyonunun iyileştirilmesi ve orta halli refah toplumunun yapılanmasının kuvvetli sistem güvencesi altına alınması hedeflendi.Bu süreçte Çin’in önüne koyduğu belli başlı görevler şöyle sıralanabilir: Başta kamu mülkiyeti olmak üzere çeşitli mülkiyet biçimlerinin ortaklaşa gelişmesini sağlayan ekonomi sisteminin iyileştirilmesi; kentler ve kırsal bölgeler arasındaki ikili ekonomi yapısını yavaş yavaş değiştirmeye yararlı bir sistemin kurulması; bölgeler arasındaki ekonominin eşgüdümlü gelişmesini sağlayan sistemin oluşturulması; birleşik, açık ve rekabete dayalı modern piyasa sisteminin kurulması; makro ayarlama, idari yönetim ve ekonomi yasası sistemlerinin iyileştirilmesi; istihdam, ücret dağılımı ve toplumsal sigorta sistemlerinin iyileştirilmesi; ekonomi ve toplumun sürdürülebilir gelişmelerini sağlayan sistemin kurulması.

　　Planda öngörüldüğüne göre, 2010 yılına kadar Çin’de sosyalist piyasa ekonomisi sistemi büyük ölçüde kurulacak ve 2020 yılına kadar nispeten olgun sosyalist piyasa ekonomisi sistemi gerçekleştirilecek.

　

Mülkiyet yapısı


中国国际广播电台


　　Çin Anayasası’na göre, sosyalizmin ilk döneminde ülkenin ana ekonomik altyapısı olan kamu mülkiyeti savunulurken değişik mülkiyet ekonomilerinin ortak gelişmeleri de sağlanmakta. Bunun yanı sıra emeğe göre dağıtılım ilkesinde ısrar edilirken diğer dağıtılım yöntemlerinin birlikte uygulanması da devam edecektir. Şimdi Çin’de uygulanan mülkiyet ekonomileri; kamu ekonomisi, kolektif ekonomi, özel ekonomi, bireysel ekonomi, ortaklaşa işletilen ekonomi, hissedarlık ekonomisi, yabancı yatırımlı ekonomi ve Hong Konglu, Makaolu ile Taiwanlı işadamlarının yatırımları olarak sıralanabilir.

　　Kamu mülkiyeti, üretim malzemelerinin devlete ait olduğu bir ekonomi modelidir.Kolektif ekonomi, üretim malzemelerinin yurttaşlara ait olduğu ekonomi modelidir.Özel ekonomi, üretim malzemelerinin bireye ait olmasının yanı sıra işgücü kiralama modelidir.Birey ekonomisi, üretim malzemelerinin bireye ait olmasının yanı sıra kendi çalışmasıyla elde ettiği verimin kendisine ait olarak kendi ihtiyaçlarına göre kullanılımının modelidir.Ortaklaşa işletilen ekonomi, değişik mülkiyet biçimlerine sahip işletmelerin veya işletmeler ve devlet kuruluşlarının ortak yatırımlarla yeni bir ekonomi topluluğunu kurmaları modelidir.Hissedarlık ekonomisi, bütün kayıtlı sermayenin hissedarlar tarafından ödenmesi ve hisse biçimiyle yatırım yapılarak işletmelerin kurulması yoluyla oluşturulan bir ekonomi modelidir.Yabancı sermayeli ekonomi, yabancı yatırımcıların Çin’in dış ekonomiyle ilgili hukuki düzenlemesi ve aldığı kararlara göre ortak sermaye, işbirliği veya yabancı sermaye biçimleriyle Çin’de işletmeler kurmalarıyla oluşan bir ekonomi modelidir. Yabancı sermayeli işletmelerin üç modeli şunlardır: Çin ve yabancı sermayeli işletme, Çinli ve yabancıların işbirliğiyle yönettikleri işletme ve yabancı sermayeli işletme.Hong Kong, Makao ve Taiwan sermayeli ekonomi, Hong Konglu, Makaolu ve Taiwanlı yatırımcıların Çin Halk Cumhuriyeti’nin dış ekonomiyle ilgili yasaları ve kararlarına göre ortak sermaye, işbirliği veya tek sermaye biçimiyle Çin’in ana kıtasında kurdukları işletmelerdir. Hong Kong, Makao ve Taiwan sermayeli ekonomi kuruluşları, yabancı sermayeli ekonomi kuruluşlarına göre şu üç modele ayrılır: Ortak sermayeli işletme, işbirliği biçimiyle kurulan işletme ve tek sermayeli işletme.
　　Çin Anayasası’na göre, herhangi bir örgüt veya şahsın herhangi bir yöntemle devletin ve toplulukların mülklerini ele geçirmesi ve kullanması yasaktır. Bireysel ve özel ekonomi gibi kamu ekonomisi dışındaki ekonomi kuruluşlarının yasal hakları ve çıkarları korunur. Vatandaşların yasal özel mülklerine el konulamaz

Gelişme stratejisi


中国国际广播电台


　　1987 yılının Ekim ayında Çin Komünist Partisi 13. Genel Kongresi’nde Çin’in modernizasyon inşasının “üç adım” olarak gerçekleştirileceği açıkça ileri sürüldü. Somut hedefler şunlardı:

　　İlk adım, 1981 ve 1990 yılları arasında Çin’in gayri safi yurt içi hasılasının bir kat artmasının yanı sıra halkın giyim ve beslenme sorununun çözülmesi. İkinci adım, 1991 yılından 20. yüzyılın sonuna kadar gayri safi milli hasılanın iki kat artmasının yanı sıra halkın yaşam düzeyinin orta refah düzeyine ulaşması. Üçüncü adım, 21. yüzyılın ortasına kadar Çin’in kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasılasının orta halli gelişmiş ülkelerin düzeyine ulaşmasının yanı sıra halkın yaşamının nispeten zengin bir düzeye ulaşması ve modernizasyonun temelli olarak gerçekleştirilmesi.
　　1997 yılının Eylül ayında Çin Komünist Partisi 15. Ulusal Kongresi’nde üç adımda geçekleştirilmeleri planlanan hedefler somutlaştırıldılar. Yani, 21. yüzyılın ilk 10 yılına kadar Çin’in gayri safi yurt içi hasılası 2000 yılına göre bir kat artacak, halkın yaşamı daha da zenginleşecek, nispeten mükemmel sosyalist piyasa ekonomisi sistemi oluşacak. İkinci 10 yılda sosyalist çabayla milli ekonomi daha da geliştirilecek, çeşitli sistemler daha da iyileştirilecek. 2050 yılına kadar Çin, modernizasyon temelinde gerçekleştirilecek atılımlarla, zengin, kuvvetli, demokratik ve çağdaş bir sosyalist ülke olacak.

Altyapı tesislerinin inşası


中国国际广播电台


　　Karayolları

　　Çin’in geniş toprakları gibi karayolları da ülkenin çeşitli yerlerine uzanıyor. Çin’in doğusunu batısına ve güneyini kuzeyine bağlayan 12 yüksek kaliteli devlet ana karayolunun çoğunluğu tamamlandı. Karayolunun genel uzunluğu 35000 km’dir.

　　Çin karayollarının inşalarının hızlandırılmasını önemli altyapı tesisi projelerine sıralamaktadır. 1998 ve 2001 yılları arasında Çin’in karayollarının inşasına ayırdığı bütçe 200 milyar yuanı aştı. 2002 yılında karayollarının inşasında gerçekleştirilen yatırım 300 milyar yuan ve yeni inşa edilen karayollarının uzunluğu 67000 km oldu. Bunun içinde 5700 km’lik bir otoyol var. 2003 yılında 36000 km karayolu inşa edildi. 2003 yılının sonuna dek ülke çapında karayolunun toplam uzunluğu 1 milyon 800 bin km’yi aştı, modern otoyolların uzunluğu 40 bin km’ye ulaştı. Bunun yanı sıra, Çin’in ortabatı kesiminde ulaştırma şartlarının büyük boyutta iyileştirilmesi amacıyla bu bölgelerdeki karayollarının inşası da hızlandırıldı.

　　2008 yılına kadar Çin’de ana karayolu olan devlet karayollarının inşası tümüyle tamamlanacaktır. O zamana kadar Beijing, Shanghai, merkeze doğrudan bağlı kentler ile eyaletler ve özerk bölgelerin başkentleri gibi büyük kentler yüksek kaliteli otoyollarla birbirlerine bağlanacaktır. Otoyollar 200’den fazla kenti birbirine bağlayacaktır.

　　Demiryolları 　

　　Çin’deki demiryollarının toplam uzunluğu, 2003 yılının sonuna dek 73 bin kilometreye ulaştı. Bunların 20 bin kilometreden fazla kısmı çift hatlı, yaklaşık 18 bin kilometrelik kısmı da elektrikli demiryoludur. Çin’in deniz üzerinden geçen ilk demiryolu hattı olan Guangdong-Hainan hattı, 7 Temmuz 2003’te hizmete girdi. Toplam uzunluğu 1142 kilometre olan, dünyada rakımı en yüksek demiryolu hattı Qinghai-Tibet demiryolunun 2006 yılında tamamlanması bekleniyor. Bugün Çin, dünyada demiryolları taşımacılık kapasitesi en yüksek ülke olmakla birlikte taşıma kapasitesinin en hızla arttığı ve taşımacılık tesislerinin en verimli kullanıldığı bir ülke haline geldi.

　　Çin’de 1998 yılından bu yana demiryollarında yapılan yenilemelerle ülkedeki trenlerin hızı sürekli arttı. Çin’de akşam kalkıp sabahleyin hedef noktasına ulaşan birçok tren seferinin açılmasıyla vatandaşların seyahatleri daha da kolay ve hızlı hale geldi.

　　Limanlar

　　Çin’in sahil bölgelerinde sürdürülen liman çalışmaları, kömür, konteyner, ithal demir madeni ve tahıl maddelerinin boşaltımı ve yüklemesi ile derin deniz hatlarıyla ilgili ulaşım sistemleri üzerine yoğunlaştı. Özellikle konteyner nakliyatı ile ilgili altyapı tesislerinin inşasına ağırlık verildi. Dalian, Tianjin, Qingdao, Shanghai, Ningbo, Xiamen ve Shenzhen limanlarında derin konteyner rıhtımları inşa edildi, böylece Çin’in uluslararası konteyner taşımacılığı merkezi olmasına zemin hazırlandı. Kömür taşımacılığı sisteminin güçlendirilmesiyle birlikte kömür boşaltımı ve yüklemesi için bir dizi yeni rıhtım inşa edildi. Bununla birlikte ithal petrol ve demir madeni için bir dizi rıhtım restore edilerek genişletildi.

　　Çin’in deniz sahilindeki başlıca limanlarında 530’ü 10 bin tonajlı toplam 1800 rıhtım kuruldu, mal yükleme ve boşaltma kapasitesi 1 milyar 700 milyon tonu geçti. Bazı büyük limanların yıllık yükleme ve boşaltım kapasitesi 100 milyon tonu geçti. Shanghai, Shenzhen, Qingdao, Tianjin, Guangzhou, Xiamen, Ningbo ve Dalian limanları, dünyanın en büyük 50 konteyner limanı arasında yer aldı.


　　Sivil Hava Taşımacılığı

　　Çin’in sivil hava taşımacılığı hatları, dünyanın bütün kıtalarına ulaşmış durumdadır. Çin’de tarifeli uçak seferlerinin yapıldığı hava alanlarının sayısı, 2003 yılının sonu itibariyle 140’ı; tarifeli yolcu hatlarının sayısı 1000’i geçti. 160’tan fazla uluslararası hat, Çin’i 30’dan fazla ülkenin 60’tan fazla şehrine bağladı.

　　Telefon

　　Çin’deki sabit telefon abonesi sayısı 2003 yılında 49 milyon 80 bin artarak 260 milyonu geçti. Bunlar arasında şehirli abonelerin sayısı 170 milyon, köy abonelerinin sayısı da 92 milyon 13 bin oldu. 1987’de başlayan mobil telefon hizmeti, 1990 yılından sonra yıllık yüzde 100’ün üzerindeki yüksek hızla arttı. 2003 yılına gelindiğinde mobil telefon şebekesi Çin’deki bütün büyük ve orta ölçekli şehirleri ve 2 binden fazla küçük şehir ve ilçe merkezini kapsadı. Mobil telefon abonelerinin sayısı da 2003 yılında 62 milyon 690 bin artarak 270 milyona ulaştı. Böylece 2003 yılı sonu itibariyle Çin’deki sabit ve mobil telefon abonelerinin toplam sayısı, bir önceki yıla göre 110 milyon artarak 530 milyona ulaştı. Çin’deki her 100 kişinin sahip olduğu telefon sayısı ise 42.
　　İnternet

　　Çin’deki internet abonelerinin sayısı, bugün 80 milyona yaklaştı.

　　Yapılan istatistiklere göre Çin, ortalama haftada en az bir saat internete bağlanan vatanaşlarının sayısı bakımından ABD ve Japonya’dan sonra dünyanın üçüncü sırasında yer alıyor. Çin’deki internet sitelerinin sayısı da 2001 yılının ikinci yarısından itibaren devamlı artarak 300 bine ulaştı. Tüm ülkeyi kapsayan, fiber optik kablo sistemine dayanan, uydu ve dijital mikrodalganın da içinde yer aldığı büyük hacimli hızlı temel veri iletişim şebekesi kuruldu. Çin’deki fiber optik kabloların toplam uzunluğu, 2003 yılı sonu itibariyle 2 milyon 700 bin kilometreyi buldu. Çin’deki gelişmiş bölgelerde fiber optik kablolar, bugün nahiyelere, kasabalara, konut sitelerine ve binalara ulaştı ve bilgi iletişiminin başlıca teknik yöntemi haline geldi. Gruplara ayrılan veri değişim şebekesi, dijital haberleşme şebekesi, internet, multimedya haberleşme şebekesine dayalı kamu bilgi iletişim şebekesi, belirli bir boyuta ulaşarak ülkedeki ilçe ve şehirlerin yüzde 90’ından fazlasına ulaştı. 610 bin abonenin aynı anda bağlanabileceği bu şebeke, dünyanın en büyük kamu bilgi iletişim şebekelerinden biri haline geldi.

　

Yatırım politikası


中国国际广播电台


　　Çin dünyada en fazla yabancı sermaye çeken ülkelerden biridir. Dünya ekonomisinin durgunluk yaşadığı ve uluslararası yatırımın büyük ölçüde azaldığı bir dönemde Çin’in yabancı sermayeden yararlanma konusundaki bu büyük başarısının kaynağı, Çin’in uyguladığı imtiyazlı ve gerçekçi yatırım politikasıdır.

　　1980’li yılların başından itibaren Çin hükümeti yabancı sermayeyi çekmek için çok sayıda insan gücünü hazırladı, mal ve maliye politikalarını saptadı, çok miktarda altyapı tesisi inşa etti. Bunun yanı sıra, dış ekonomi hukukuna ilişkin 500’den fazla yasa ve karar ardı ardına yayınlandı. Bu hukuki düzenleme ve kararlar yabancı işadamlarının Çin’e yatırım yapmasını hukuki güvence altına aldılar. 1997 yılının sonunda yeniden değiştirilip yayınlanan “Yabancı Sermayeli Sektörler Yönetmenliği”nde yabancı işadamlarının tarımın ortak kalkındırılması, enerji kaynakları, ulaştırma, önemli hammaddeler, yüksek ve yeni teknolojiler, doğal kaynaklardan yararlanılması ve çevre korunması gibi alanlara yatırım yapmaları teşvik edilerek desteklendi. Dünya Ticaret Örgütü’nün kurallarına ve Çin’in verdiği taahhütlere göre, gözden geçirilen yaklaşık 2300 yasa ve karardan 830’u iptal edildi, 325’i değiştirildi. Dış ekonomi hukuk sisteminin gözden geçirilme ve değiştirilme çalışmaları tamamlandı. Başta Çinli ve yabancı sermayeli işletmeler hukuku olmak üzere, Çinliler ve yabancıların müesseseyi ortaklaşa işletmelerine ilişkin hukuk ve yabancı sermayeli işletmeler hukuku gibi üç temel hukuk alanı ve uygulanmalarına ilişkin ayrıntılı ilkeler, yabancı yatırım yasası sistemi temelinde kuruldu. 2003 yılının sonuna kadar 170’den fazla ülke ve bölgeden gelen yabancı işadamları Çin’de yatırım yaptı. Çin’deki yabancı sermayeli işletmelerin sayısı 400 bini aştı. Büyük uluslararası finans kuruluşları ve çokuluslu şirketler Çin piyasasına büyük önem verdiler. Dünya sıralamasında ilk 500 sırada yer alan büyük çokuluslu şirketlerin hepsi Çin’e yatırım yaptılar. Çin dünyadaki yatırımcılar ve finans çevreleri tarafından yatırım ortamı en iyi olan ülke olarak değerlendirildi.

Ekonomik pilot bölge ve dışa açılan sahil kentleri


中国国际广播电台



Çin hükümeti, 1978 yılında ekonomi sistemi reformu yapmaya karar verirken planlı ve aşamalı olarak dışa açılma politikasını uygulamaya başladı. 1980 yılından itibaren Çin hükümeti ardı ardına Guangdong eyaletinin Shenzhen, Zhuhai ve Shantou kentleri, Fujian eyaletinin Xiamen kenti ve Hainan eyaletinde beş ekonomik pilot bölge kurdu. 1984 yılında Çin’in Dalian, Qinhuang Dao, Tianjing, Yantai, Qingdao, Lianyungang, Nantong, Shanghai, Ningbo, Wenzhou, Fuzhou, Guangzhou, Zhanjiang ve Beihai gibi 14 kenti dışa açıldı. 1985 yılından sonra Yangzi Deltası, Zhujiang Deltası, Fujiang eyaletinin güneyindeki delta bölgesi, Shandong Yarımadası, Doğu Liaoning Yarımadası, Hebei ve Guangxi eyaletleri de dışa açılan bölgeler oldular, dolayısıyla deniz sahili boyunca dışa açılan ekonomik bir şerit oluştu.1990 yılında Çin hükümeti Shanghai’deki yeni Pudong bölgesinin kalkındırılmasına ve dışa açılmasına, Yangtze Nehri kıyılarında bulanan kentlerin dışa açılmasının geliştirilmesine karar verdi. Bunun için Shanghai’ın Pudont bölgesinin lokomotifliğinde “dışa açılan Yangtze şeridi” oluştu. 1992 yılında Çin’in bazı sınır kentleri ve iç kesiminde bulunan eyaletleri ve özerk bölgelerinin merkez kentlerinin dışa açılmaları da kararlaştırıldı. Bazı büyük ve orta çaplı kentlerde 15 Serbest Ticaret Bölgeleri, devlet düzeyindeki 49 ekonomi ve teknoloji kalkındırılması bölgesi ve 53 yüksek ve yeni teknoloji sektörlerini kalkındırma bölgesi kuruldu. Böylece Çin’de deniz kıyıları, nehirler, sınırlar ve iç kesim gibi bölgeleri birbirine bağlayan, kapsamlı, çok katlı ve geniş dışa açılma çerçevesi kuruldu.

　　Dışa açılan söz konusu bölgeler, değişik imtiyazlı politikaların uygulanmasından dolayı dış ekonominin geliştirilmesi, ihracattan döviz kazanılması ve ileri teknolojilerin çekilmesi gibi alanlarda pencere ve iç kesimdeki bölgelerin gelişmesini ilerletme rolü oynadılar.

Ekonomik ve teknolojik kalkınma bölgeleri


中国国际广播电台


Ekonomik ve teknolojik kalkınma bölgesi Çin’in dışa açılan bölgelerinin bir kısmını oluşturdu. Dışa açılan bir kentte mükemmel altyapı tesislerinin kurulması uluslararası standarta uygun bir yatırım ortamı yaratır. Çin’de yabancı sermayeyi çekmek ve kullanmak yoluyla yüksek ve yeni teknoloji sektörü başta olmak üzere modern sanayi yapısı oluşurken kentler ve civarlarında dış ekonomi ve ticareti geliştiren önemli bölgeler de ortaya çıktılar.

　　1988 yılında Çin Devlet Konseyi ilk kez olarak dışa açılan 14 sahil kentinde devlet düzeyindeki ekonomik ve teknolojik kalkınma bölgelerinin kurulmasını onayladı. Bu 14 kent şunlardır: Dalian, Qinhuandao, Tianjin, Yantai, Qingdao, Lianyungan, Nantong, Minhang, Hongqiao, Caohejing, Ningbo, Fuzhou, Guangzhou ve Zhanjiang. Şimdiye kadar, devlet düzeyindeki ekonomik ve teknolojik kalkınma bölgelerinin sayısı 49’a ulaştı. Aralarından 27’si Çin’in doğu sahilinde, 22’si ortabatısında bulunuyor. Bunlardan başka, Suzhou kentindeki sanayi bölgesi, Jinqiao İhracat Ürünleri İmalatçılığı Bölgesi, Ningbo Daxie Ekonomi ve Teknoloji Kalkınma Bölgesi, Xiamen Haicang Yatırım Bölgesi ve Hainan Yangpu Kalkınma Bölgesi’nde ekonomik ve teknolojik kalkınma bölgeleriyle ilgili politikanın uygulanması Devlet Konseyi tarafından onaylandı.

　　Dışa açılan bölgelerin önemli bir kısmını oluşturan devlet düzeyindeki ekonomik ve teknolojik kalkınma bölgelerinin çoğunluğu eyaletler ile özerk bölgelerin merkez kentlerinde ve dışa açılan sahil kentleri ile dışa açılan diğer kentlerden ayrılan bir bölgede bulundular. Bu bölgelerde uluslararası standarta uygun yatırım ortamı yaratmak için her açıdan mükemmel altyapı tesisleri inşa edildi ve yabancı sermayeyi çekmek yoluyla başta yüksek ve yeni teknoloji sektörü olmak üzere modern sanayi yapısı oluşturuldu. Bu nedenle ekonomik ve teknolojik kalkınma bölgeleri de, bulundukları kentler ve komşu bölgelerin dış ekonomik ve ticari gelişmesini sağlayan önemli bölgelerdir.

Yüksek ve Yeni Teknoloji Sektörü Kalkınma Bölgesi


中国国际广播电台


Şu anda Çin’de 50’den fazla devlet düzeyindeki yüksek ve yeni teknoloji sektörü kalkınma bölgesi kurulu. Bu bölgelerin ekonomi endeksi yıllık artış oranına göre 10 yıldır ortalama yüzde 66 düzeyinde sürüyor. Yüksek ve yeni teknoloji sektörü kalkınma bölgeleri, milli ekonominin artmasını sağlayan önemli bir güç halinde.

　　Beijing’deki Zhongguan Cun Silikon Vadisi ile Tianjin, Shanghai, Heilongjiang, Jingsu, Anhui, Shandong, Hubei, Guangdong, Shanxi, Dalian, Xiamen, Qingdao ve Shengzhen gibi eyaletler ve kentlerdeki yüksek ve yeni teknoloji kalkınma bölgeleri, genel gelişme durumunun hızlı, altyapı tesisleri ve hizmet ortamlarının iyi olması nedeniyle yüksek ve yeni teknoloji ürünlerinin ihracatının hızlı artışını sağladılar ve devletin öncelikli ihracat ürünleri üssü olarak onaylandılar. Aralarından Zhujiang deltasında, Yangtze deltasında ve Beijing-Tianjin bölgesinde yüksek ve yeni teknoloji sektörü bölgelerinin sayısının çok fazla olması dolayısıyla ihracat ürünleri, yüksek ve yeni teknoloji ürünlerinin toplam ihracatında yüzde 80’i aşkın orana sahip oldu. 2002 yılında Çin’de yüksek ve yeni teknoloji ürünlerinin ihracatı genel dış ticaret hacminin yüzde 20’sini aştı. Dolayısıyla Çin’in dış ticaret yapısı da daha da mükemmelleştirildi.

Serbest Ticaret Bölgeleri


中国国际广播电台


Serbest ticaret bölgeleri, Çin Devlet Konseyi tarafından onaylanan ve uluslararası ticaret yapılması ile serbest ticaret bölgeleri işlerinin gerçekleştirilmesi için açılan bölgedir. Serbest ticaret bölgelerinde yabancı işadamları yatırım yoluyla uluslararaası ticaret yapar, Serbest ticaret bölgeleri kurar ve ihracat ürünlerini imal ederler. Şimdi Çin’de, Shanghai’daki Waigaoqiao Serbest Ticaret Bölgesi dahil toplam 15 serbest ticaret bölgesi bulunuyor. Bu serbest ticaret bölgeleri Çin ekonomisinin dünya ekonomisiyle yeni tip bağlantı noktası oldular.

İthalat ve ihracat


中国国际广播电台


Çin ekonomisinin sürekli ve hızlı gelişmesiyle birlikte Çin’in dış ticareti de sürekli gelişme kaydetti. Çin’in genel ithalat ve ihracat hacmi 1978 yılında dünya ticaret sıralamasında 32. sırada, 1989 yılında 15. sırada, 1997 yılında 10. sırada yer almıştı. 2001 yılında ise 6. sırayı aldı ve ilk kez 500 milyar ABD dolarını aşarak 509 milyar 650 milyon ABD dolarını buldu. Bu miktar ayrıca 1978 yılındakinin 24.7 katı, 1989 yılındakinin 4.6 katı, 1997 yılındakinin 1.57 katı oldu. 2002 yılında Çin’in genel ithalat ve ihracat hacmi yeni bir basamağa çıkarak 620 milyar 770 milyon ABD dolarına ulaştı. 2003 yılında Çin’in genel ithalat ve ihracat hacmi 2002 yılına göre yüzde 37.1 artarak 851 milyar 200 milyon ABD dolarını buldu. İhracat hacmi yüzde 34.6 artarak 438 milyar 400 milyon ABD doları; ithalat hacmi yüzde 39.9 artarak (Tablo-7’de görünür) 412 milyar 800 milyon ABD doları oldu. Çin’in ithalat ve ihracat hacmi dünya ticareti sıralanmasında 4. sırada yer aldı.

　　Şimdi dünyada 220’den fazla ülke ve bölge Çin ile ticaret bağlantısı kurdu. Japonya, ABD, AB, Hong Kong Özel İdari Bölgesi, ASEAN, Kore Cumhuriyeti, Taiwan eyaleti, Avustralya, Rusya ve Kanada, Çin’in en büyük 10 ticaret ortağı oldular.

Yabancı sermayeden yararlanma


中国国际广播电台


Çin çok çeşitli kanallar ve yöntemlerle yabancı sermayeden yararlanmaktadır. Bu yararlanma genel olarak üç kategoriye ayrılabilir:Dışarıdan ödünç para alınması. Buna, diğer ülkelerin hükümetlerinden, uluslararası finans örgütlerinden ve yabancı ticaret bankalarından kredi alınması, ihracat kredisinden yararlanılması ve tahvil yayınlanması dahildir.Yabancı işadamlarının doğrudan yatırımı. Buna, Çinli ve yabancı ortak sermayeli işletmeler, işbirliğiyle kurulan işletmeler, yabancı tek sermayeli işletmeler ve işbirliği yöntemiyle kalkındırılan projeler dahildir.Yabancı işadamlarının diğer yatırımları. Buna, dışarıdan kiralama, işleme ve montaj ile dışarıya hisse senedi yayınlanması dahildir.

　　1990 yılından 2001 yılına kadar Çin’in gerçek anlamda yararlandığı yabancı sermaye 510 milyar 800 milyon ABD doları oldu. Bunun içinde, yabancı işadamlarının doğrudan yatırımları 378 milyar ABD dolarını buldu. 2002 yılında Çin’in gerçek anlamda yararlandığı yabancı sermaye 55 milyar ABD dolarına ulaştı. Yabancı işadamlarının doğrudan yatırımı 52 milyar 700 milyon ABD dolarını buldu, dolayısıyla Çin ilk kez dünyada en fazla yabancı sermaye çeken ülke oldu. 2003 yılında yabancı işadamlarının Çin’de doğrudan yaptıkları büyük çaplı yatırımların sürdürülmesinin yanı sıra kurulması onaylanan yabancı sermayeli işletmelerin sayısı 2002 yılına kıyasla yüzde 22.2 artarak 41081’e çıktı. Sözleşmeli yatırım hacmi yüzde 39 artarak 115 milyar 100 milyon ABD dolarını buldu. Gerçek anlamda kullanılan yatırım hacmi yüzde 1.4 artarak 53 milyar 500 milyon ABD doları oldu.





　

Çin’deki önemli çokuluslu şirketler


中国国际广播电台


　Volkswagen

　　Almanya’nın Volkswagen Şirketi’nin Çin’deki Volkswagen (Çin) Yatırım Anonim Şirketi, son 20 yıldır Çin’in Shanghai ve Changchun kentlerinde ortak sermayeli otomobil ve yedek parça fabrikalarını kurdu ve Çin’de 100’den fazla yedek parça ikmali merkezi tesis etti.

　　Genel yatırım hacmi 18 milyar 900 milyon yuanı bulan Shanghai Volkswagen Şirketi şimdi Santana, Santana-2000, Polo ve Golf gibi beş büyük dizideki onlarca tip otomobili üretebiliyor. Genel yatırım hacmi 11 milyar 100 milyon yuanı bulan Çin 1. Otomobil Fabrikası-Volkswagen Şirketi şu anda Audi ve Volkswagen markalı beş dizideki Audi-A6 ve A4, Bora, Jetta, Golf otomobillerini üretebiliyor. Volkswagen Şirketi otomobil modellerinin devamlı yenilenmesi ve mükemmel hizmet sağlanması yoluyla Çin’in en büyük ortak sermayeli otomobil şirketi haline geldi ve çok sayıda Çinli tüketiciye seslenmeyi sürdürüyor.

　　Şu anda Çin, Volkswagen Otomobil Grubu’nun dünyadaki ikinci büyük piyasası oldu. Gelecek beş yıl içinde Volkswagen Otomobil Grubu’nun Çin piyasasına yapacağı yatırım 5 milyar euroyu aşacaktır.

　　Boeing

　　Boeing Şirketi’nin Çin’le kurduğu dostane işbirliği 1972 yılında başladı. Boeing Şirketi Çin’de uçuş, tamir ve idare gibi alanlarda geniş eğitim yaptı ve Boeing uçaklarının işletilmesini güvence altına aldı. Bunun yanı sıra Boeing, Çin’in havalimanlarında temsilcilikler ile lojistik ve teknolojik destek sistemini kurdu ve Çin sivil havacılığı kuruluşlarının hava ulaşımı idaresi ve uçuş güvenliği düzeyini yükseltmek için yardım sağladı.

　　Bundan başka, Boeing Şirketi de Çin uçak üretiminde geniş işbirliği yaptı ve birleşik maddelerin üretilmesi, uçakların düzeltilmesi ve tamiri ile yedek parçaların ikmali için yeni ortak sermayeli işletme kurdu.

　　Şimdi dünya çapında hizmette bulunan 3300 Boeing uçağının önemli parçaları ve takımları Çin’de üretildiler.

　　Nokia

　　1950’li yıllarda Nokia Çin ile ticaret ilişkisi kurdu. 1985 yılında Nokia’nın Çin’deki ilk şubesi Beijing’de açıldı. Çin’deki ilk gelişme dönemleri buradan başladı. 1990’lı yılların ortasında Nokia Çin’de ortak sermayeli işletmelerin kurulması yoluyla ürünlerinin yerli üretimini gerçekleştirdi ve Çin’i Nokia’nın dünyadaki önemli üretim merkezi olarak gittikçe geliştirdi. 21. yüzyıla girilmesinden sonra Nokia, Çin ile en yeni haberleşme teknolojisi alanında yoğun işbirliği yaparak Çin bilişim sektörünün gelişmesine derin şekilde katıldı ve Çin’i Nokia’nın dünyadaki yetenekli elemanlar merkezi olarak geliştirmeye çalıştı.

　　Nokia Çin’de iki global araştırma merkezi kurdu ve Çin’in çeşitli yerlerinde şubeler açtı. 4500 Çinli personel Nokia’da çalışıyor. Nokia Şirketi’nin önemli üretimi Çin’de gerçekleştirildi. Bunların arasında Nokia’nın en yeni mobil telefonu, merkez santrali, merkez santralinin kontrol cihazı, mobil santrali, bağlanım donatım, dijital santral donatımı ve dijital multimedia ürünleri sayılabilir.

　　Microsoft

　　Microsoft 1992 yılında Çin’e geldikten sonra büyük miktardaki yatırımla Çin’de Microsoft Çin Araştırma ve Kalkınma Merkezi, Microsoft Asya Araştırma Akademisi ve Microsoft Global Teknoloji Merkezi gibi dünya düzeyindeki üç büyük kalkınma, bilimsel araştırma ve teknoloji desteği kuruluşunu ardı ardına kurdu ve Microsoft-Çin Şirketi’nin yurtdışındaki en kapsamlı fonksiyona sahip olan şirket olmasını sağladı.

　　Şimdiye kadar Microsoft Çin’de iki ortak sermayeli bilgisayar programı işletmesini faaliyete geçirdi. Microsoft 19 milyon yuan yatırımla Stong Grubu ve Zhongguan Cun Bilim ve Teknoloji Gelişmesi Ortaklık Anonim Şirketi ile Zhongguan Cun Program Anonim Şirketi’ni ve Shanghai Birleşik Yatırım Anonim Şirketi ile ortak yatırımla Shanghai Weichuan Program Anonim Şirketi’ni kurdu. Bunlardan başka, Microsoft Shanghai Ulaşım Üniversitesi, Shanghai Birleşik Yatırım Anonim Şirketi ve Shanghai Pudong Program Parkı Anonim Şirketi ile ortak yatırımla Shanghai Ulaşım Üniversitesi Program Enstitüsü’nü ve Shanghai Ulaşım Üniversitesi Program Eğitimi ve Bilim Hizmeti Anonim Şirketi’ni kurdu. Microsoft buralara toplam 4 milyon dolar yatırım yaptı. Bu miktar toplam yatırımın yüzde 10’u oldu.

　　Microsoft dünyada beğenilen Xbox’un üretimini Çin’e trasfer etti. Microsoft müteahhitlik biçimiyle Çin’in Guangdong eyaletinde “bilgisayar faresi” gibi ürünler imal edildi. Verilen yıllık genel müteahhitlik hacmi 100 milyon ABD dolarını buldu.

Bankacılık denetimi ve yönetimi


中国国际广播电台


　Şimdi Çin’de Merkez Bankası tarafından ayarlanan ve denetlenen, ana temeli devlet bankaları olan, finans politikaları belirleme çalışmaları ve ticari finansal çalışmaları birbirinden ayrılan, çeşitli finans kuruluşlarının işbirliğiyle oluşan ve fonksiyonları birbirleriyle tamamlanan finans sistemi oluşturuldu.

　　Mekez Bankası görevini yapan Çin Halk Bankası, ülke çapındaki finansmana makro ayarlama ve denetleme yapmaktadır. Çin Sanayi ve Ticaret Bankası, Çin Bankası, Çin Tarım Bankası ve Çin İnşaat Bankası devlete ait dört ticaret bankasıdır. Bunun yanı sıra, devletin ekonomik politikaları doğrultusunda faaliyet gösteren Çin Tarım Kalkınması Bankası, Devlet Kalkınma Bankası ve Çin İthalat ve İhracat Bankası da ardı ardına kuruldu. 1995 yılında Çin’de yayınlanan “Ticaret Bankası Yasası” ticaret bankası sistemi ve ilgili birimlerin oluşturulmasına zemin yarattı ve devletin profesyonel bankalarının devlet ticaret bankası yerine getirilmesine hukuki güvence sağladı. 1996 yılından beri finans sektörünün organizasyon sistemi gün geçtikçe iyileştirildi. Devletin tek sermayeli ticaret bankası, yapılan reformla nakdi modern finans işletmesi oldu. Bunun yanı sıra 120’den fazla orta ve küçük çaplı ortaklık ticaret bankası yeniden yapılandırıldı ya da yeni kuruldu. Bono ve sigorta işlemleri yapan finans kuruluşları daha fazla standarta bağlanarak olumlu gelişme gösterdiler.
　　Çin Bankacılık Denetim ve Yönetim Komitesi (ÇBDYK) Çin’deki çeşitli bankalara denetim uygulayan ve yöneten bir organdır. 28 Nisan 2003 tarihinde resmen göreve gelen ÇBDYK, bankacılık ve finans kuruluşlarıyla ilgili denetim ve yönetim sisteminden ve yöntemin saptanmasından sorumlu. Komite, banka ve finans kuruluşlarına gerek işyerlerinde, gerekse diğer alanlarda denetim yapar ve yasaların dışına taşan faaliyetlerini araştırarak gerekli düzenlemeleri yapar.

Menkul kıymetler denetimi ve yönetimi


中国国际广播电台


　1990 ve 1991 yıllarında Çin’in Shanghai ve Shenzhen kentlerinde menkul kıymetler borsaları kuruldu. 10 yıl süresinde Çin’in hisse senedi piyasası küçülmeden büyümeye ve düzensizlikten düzenliliğe kadar birçok ülkenin 100’ü aşkın yıl sürede geçtiği gelişme sürecini tamamladı. Şimdi Çin’in hisse senedi 4 trilyon yuan sermayeye, borsaya giren 1200’den fazla şirkete ve 70 milyon yatırımcıya sahip bir “Nuh’un Gemisi” niteliğinde.

　　1998 yılında Çin’de kurulan Menkul Kıymetler Borsası Denetim ve Yönetim Komitesi, devlet bonoları, hisse senedi ve vadeli mallar piyasalarının yönetim kuruluşu olarak birleşik bono, hisse senedi ve vadeli malların denetim sistemini kurarken, bono, hisse senedi ve vadeli mallar denetim ve yönetim kuruluşlarını doğrudan yönetiyor. Bono, hisse senedi ve vadeli mallar sektörlerine yönelik denetimin güçlendirilmesi ile bono, hisse senedi ve vadeli mallar borsasına, borsaya giren şirketlere; bonoyu, hisse senedini ve vadeli malları işleyen kuruluşlara; bono ve hisse senedi yatırım fonu yönetim şirketlerine; bono, hisse senedi ve vadeli mallar yatırım danışma kuruluşlarına ve bono, hisse senedi ve vadeli mallar aracılığıyla uğraşan diğer şirketlere yönelik denetim ve yönetimin sağlamlaştırılması bu yönetimin kapsamında yer alıyor. Hisse senedi piyasası şu an Çin vatandaşlarının en önemli yatırım kanallarından biri oldu. Shanghai ve Shenzhen’deki menkul kıymetler borsaları hisse senedi piyasalarının lokomotifi olarak tüm ülkede kurulan bono ve hisse senedinin alışverişi ve hesaplanması şebekesi sistemi yoluyla kağıtsız yayınlama ve alışverişi gerçekleştiriyor. Bu kurumların teknolojileri dünyanın ileri düzeyine ulaştı. 2003 yılının sonuna kadar yurtiçinde borsaya giren şirketlerin (A ve B kategorilerindeki hisse senetleri) sayısı 2002 yılının sonundaki 1224’ten 1287’ye yükseldi ve piyasadaki genel değerleri 2002 yılına oranla yüzde 11 artararak 4 trilyon 257 milyar 800 milyon yuanı buldu.

Sigortacılık denetimi ve yönetimi


中国国际广播电台


　Çin’de sigortacılık kesintiye uğradığı 20 yıllık aradan sonra 1980 yılında yeniden kuruldu. 1981 yılında Çin Halk Sigota Şirketi hükümetten ayrılarak profesyonel şirket oldu. Yeni kurulan bu genel şirket çeşitli eyaletlerde, özerk bölgelerde, merkeze doğrudan bağlı kentlerde ve ilçelerde kendine bağlı şirketler kurdu. 1988 yılında deniz sahili bölgelerini kendi önemli faaliyet bölgeleri arasına alan Huzur Sigorta Şirketi ve Pasifik Sigorta Şirketi de açılışlarını gerçekleştirdiler. 1996 yılında Çin Halk Sigorta Şirketi yönetim sisteminin değişikliği ve işletme yöntemi, modern müessese sisteminin kurulması ve uluslararası piyasaya girilmesi gibi alanlarda büyük bir adım attı. 1985 yılında yayınlanan “Sigorta Yasası” ve 1988 yılında Çin Sigortacılığı Denetim ve Yönetim Komitesi’nin kurulması, sigorta piyasasının işletilmesine kanuni dayanaklar ve faaliyet kurallarını sağladılar.

　　Şimdi Çin’de toplam 70 binden fazla sigorta şirketi, sigorta aracı kurumu ve sigorta vekilliği bulunuyor. Yaşam sigortası, sağlık sigortası, kaza sigortası ve mal sigortası gibi çeşitli sigorta türleri uygulanıyor. Öte yandan, Çin hükümeti 30’dan fazla yabancı sermayeli sigorta şirketinin Çin’de faaliyet göstermesini onayladı. 100’den fazla yabancı sermayeli sigorta şirketi de Çin’de 200’i aşkın temsilcilik kurdu, bir kısmı da Çin’in sigorta piyasasına girmeyi bekliyor. 2003 yılında yıllık Çinli ve yabancı sermayeli sigorta şirketlerinin prim geliri 2002 yılına kıyasla yüzde 27.1 artarak 388 milyar yuanı buldu.

RMB ve döviz yönetimi


中国国际广播电台


　Çin parasının birimi olan RMB, Çin’in yasal parası olarak Çin Halk Bankası tarafından yayınlanıyor ve yönetiliyor. RMB’nin kuru Çin Halk Bankası tarafından saptanırken Çin Döviz Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından dışa açıklanır. Çin’de dövizin alışverişi ortak biçimde yapılıyor. Dövizin yönetim görevi ve yetkisi Çin Döviz Yönetimi Genel Müdürlüğü’ndedir.

　　1994 yılında Çin’in döviz sisteminde değişiklikler yapılırken RMB’nin kuru dövize bağlandı, dövizin bankalar tarafından satılması ve hesaplanması sistemi uygulandı ve bankalar arasında birleşik döviz piyasası kuruldu. Bu temelde 1996 yılında yabancı sermayeli işletmelerin döviz alışverişi de, bankaların döviz satış ve hesaplanış sistemine alındı, 1 Aralık 1996 tarihinde Uluslararası Para Fonu Anlaşması’nın 8. maddesi kabul edilirken RMB’nin daimi alışverişi gerçekleştirildi. Bunun yanı sıra, Çin, ASEAN ve Japonya, Kore Cumhuriyeti gibi ülkelerle ikili para alışverişi vb. finans işbirliğine olumlu bir şekilde katıldı ve gelişmesini ilerletti. Özellikle Asya’da finans krizinin meydana geldiği sırada Çin yalnızca devalüasyona gitmemekle kalmayıp ekonomik krizde bulunan ilgili ülkelere sermaye yardımı sağladı ve Asya finans piyasasının istikrarını koruyan önemli bir temel taşı oldu.

　　2003 yılının sonuna kadar Çin’in döviz mevduatı 2002 yılına kıyasla 116 milyar 800 milyon ABD doları artarak 403 milyar 300 milyon ABD dolarını buldu. RMB kurunun istikrarı temelde korundu.

Vatandaşların geliri ve tüketimi


中国国际广播电台


　50 yıl öncesine göre Çin halkının yaşamında büyük değişiklikler meydana geldi. 20 yıl öncesi düşünüldüğünde ise ise değişiklikler çok daha fazla ve belirgindir. Halkın gelir düzeyi devamlı olarak yükseliyor, kişisel değerler de sürekli olarak artıyor. Ev, otomobil, bilgisayar, hisse senedi ve yurtdışı seyahat yapılması vatandaşların günlük yaşamında yatırım ve tüketim yaptıkları önemli maddeler oldular.

　　1979 yılından sonra geçen 20 yıl Çin ekonomisinin hızla geliştiği ve vatandaşların gelirinin en fazla arttığı dönem oldu. İstatistiklere göre, köylülerin kişi başına düşen geliri her yıl ortalama yüzde 7.2 artarak 1978 yılındaki 134 yuandan 2002 yılındaki 2476 yuana yükseldi. Kentlilerin kişi başına düşen geliri ise her yıl ortalama yüzde 6.7 artarak 343 yuandan 7703 yuana yükseldi.

　　2003 yılında Çin vatandaşlarının yaşam koşulları devamlı olarak iyileştirildi. Kentlilerin geliri, fiyatlardaki artış faktörü hariç, gerçek anlamda yüzde 9.0 artarak 8472 yuanı buldu. Köylülerin kişi başına düşen geliri de gerçek anlamda yüzde 4.3 artarak 2622 yuanı buldu. Ailenin “Engel Katsayısı” (bir ailenin gıda tüketim giderinin genel tüketim gideriyle oranı) kentlerde 2002 yılına kıyasla 0.6 puan inerek yüzde 37.1 oldu. Tarım alanında ise yine 0.6 puan inerek yüzde 45.6 oldu. Geçen yılın sonunda ülke genelinde özel otomobilin sayısı önceki yıla kıyasla 1 milyon 460 bin adet artarak 4 milyon 890 bini buldu.

　　Şu anda Çin’de günlük kullanım malları ve gıda sıkıntısı yaşanmıyor. Vatandaşların tüketim yapısında da büyük değişiklikler meydana geldi. Vatandaşların tüketim giderlerinde temel yaşama ihtiyaçlarını gösteren gıda, giyecek ve temel yaşama mallarından alınan gider oranı büyük boyutta indi. Konut, ulaşım, haberleşme, sağlık, eğitim, eğlence, tatil ve seyahat gibi alanlardaki gider oranı hızla artırken yaşama kalitesi daha da iyileştirildi.

　

Yaşlılık sigortası

　　Son yıllardır, Çin’in temel yaşlılık sigortasının kapladığı alan devamlı olarak büyürken devlet işletmelerinden ve kolektif işletmelerden çeşitli kategorilerdeki işletmelere ve işletme modeliyle yönetilen halk kuruluşlarına kadar genişletildi ve devlete bağlı olmayan işletmelerin memur ve işçilerinin hakları ve çıkarları güvence altına alındı. 2002 yılının sonuna kadar tüm ülkede 111 milyon 290 bin memur ve işçi ile 36 milyon 800 bin emekli temel yaşlılık sigortası kapsamındaydı. 2003 yılının sonuna kadar, Çin’de temel yaşlılık sigortasını alanların sayısı 2002 yılına kıyasla 7 milyon 530 bin artarak 154 milyon 900 bini buldu. Bunun içinde 116 milyon 380 bin memur ve işçi ile 38 milyon 520 bin emekli yer alıyor.

　　Sağlık sigortası

　　Temel sağlık sigortası, kentler ve kasabalardaki çeşitli kategorilerdeki işletmeler, halk kuruluşları, devlet organları ve sosyal toplulukları kapsayarak Çin’de kaplama alanı en geniş sosyal sigorta sistemlerinden biri oldu. 2002 yılında tedavi, sağlık ve karantina kuruluşlarının sayısı 290 bini, hasta yataklarının sayısı 3 milyon 210 bini ve tıbbi eleman sayısı 4 milyon 440 bini buldu. Beijing, Shanghai, Tianjin ve Chongqing gibi büyük kentlerde tümör, kalp ve beyin damarları, göz, diş, geleneksel Çin tıbbı ve bulaşıcı hastalıklar alanlarında hizmet veren yüksek düzeydeki özel hastane ve çok sayıda birleşik hastane kuruldu. Çeşitli eyaletler ve özerk bölgelerin kentlerinde de modern donatımlara sahip olan birleşik ve özel hastane faaliyete geçti. Şimdi ilçe, nahiye ve köy düzeyinde sağlık şebekesi temeli de geniş kırsal alanda oluşturuldu. Çin’de ilçe düzeyindeki hastanelerin sayısı 2 bini, nahiye ve kasaba hastanelerinin sayısı 48 bini aştı.

　　2003 yılının sonunda Çin’de sağlık sigortası alanların sayısı 14 milyon 940 bin artarak 108 milyon 950 bini buldu. Bunların içinde sigortadan yararlanan memur ve işçilerin sayısı 79 milyon 770 bini, emeklilerin sayısı 29 milyon 180 bini buldu.

　　İşsizlik sigortası

　　Kalabalık nüfuslu Çin, büyük istihdam baskısıyla karşı karşıya. Çin hükümeti, istihdam sorununu çözmek için 1993 yılından itibaren işgücü piyasası politikasını uygulayarak istihdam yolunu geniş ölçüde açtı. Özellikle son yıllarda endüstri yapısının ayarlanmasından dolayı Çin hükümeti işsizlik sorununu çözüme bağlamak için yeni istihdam olanaklarını ortaya çıkarma projeleri uyguladı. 2002 yılının sonuna kadar devlet işletmelerinden gelen 18 milyon işsiz, çeşitli kanallar ve yöntemlerle yeni iş buldu. 2002 yılının sonunda kentler ve kasabalarda kayıtlı işsizlerin sayısı yüzde 4 oldu. Çeşitli halk kuruluşlarında uygulanan işsizlik sigortası sistemi, işgücünün uygun bir dolaşımı ve birleşik işgücü piyasasının oluşumunu sağladı. 2003 yılının sonuna kadar Çin’de işsizlik sigortası alanların sayısı 103 milyon 730 bini buldu. Çin’in bütün kentlerinde ve ilçelerin merkezinde asgari yaşam garantisi sistemi kuruldu. Bu sistem kişi başına düşen aile geliri, ortalamanın asgari yaşam düzeyinden daha düşük olanlara temel yaşam garantisini sağladı. 2003 yılında Çin’de toplam 22 milyon 350 bin kentli ve kasabalı hükümetin asgari yaşam güvencesi altına alınırken yoksul kentlilerin hepsinin bu güvence altına alınması gerçekleştirildi.



　

Üç Boğaz Barajı Projesi


中国国际广播电台


　Çin’in Yangtze Nehri’nde zengin su enerjisi kaynağı rezervi bulunuyor. Yangtze Nehri’ndeki Üç Boğaz Barajı Projesi Yangtze Nehri’nin düzenlenmesi ve kalkındırılması için anahtar proje. Üç Boğaz Projesi’nin Yangtze Nehri’nin orta kısmında bulunan Hubei eyaletinin Yichang kentindeki Sandouping bölgesinde uygulanmasına karar verilmesinin nedenleri, buradaki nehir vadisinin çok geniş oluşundan, tam ve sert granit üzerinde bulunmasındandır. Buradan nehrin ilk kısmındaki 1 milyon km2 toprak kontrol altına alınır ve her yıl geçen ortalama su miktarı 500 milyar metreküpe ulaşır.



　　Yangtze Nehri’ndeki Üç Boğaz Barajı Pprojesi “birinci derecede kalkındırılması, inşasının bir defa tamamlanması, aşamalı olarak su depolanması ve yöre sakinlerinin devamlı göç ettirilmesi” gibi yöntemlerle uygulanıyor. Barajın genel tepe uzunluğu 3035 metredir. Su alanının normal su seviyesi 175 metre, genel su kapasitesi 39 milyar 300 milyon metreküptür.
　　Tümüyle tamamlanan Üç Boğaz Barajı Projesi sel önleme, elektrik üretme, taşımacılık, su ürünleri yetiştirme, turizm, ekolojik koruma, çevre temizleme, kalkınma niteliğindeki göç, Çin’in güneyinden kuzeyine su nakledilmesi ve sulama gibi çok sayıda fonksiyonu gerçekleştirecektir.

Çin’in güneyinden kuzeyine su dağıtılması projesi


中国国际广播电台


　Çin’in güneyinde su fazladır ama kuzeyinde su sıkıntısı yaşanmaktadır. Güney bölgelerindeki kaliteli tatlı suyu su sıkıntısı bulunan kuzeye dağıtmak için Çinli bilimadamlar 50 yıldır çeşitli yerlerde araştırma ve ölçümler yapıp geçen yıl Suyun Güneyden Kuzeye Dağıtılması Projesi’ni (GKDP) uygulamaya başladılar.
　　GKDP doğu, orta ve batı hatlarında gerçekleştirilecektir. Bu üç kanal hattı Yangtze Nehri’ne, Sarı Nehir’e, Huai ve Hai ırmaklarına bağlanacaktır. Böylece Çin’de “4 yatay ve 3 dikey” su kanalından oluşan ana su dağıtım şebekesi, su kaynağının güneyden kuzeye dağıtılmasının yanı sıra doğu ve batı arasında uygun bir şekilde kullanılmasını sağlayacaktır.

　　Doğu Hattı Projesi: Yangtze Nehiri’nin Yangzhou kenti üzerinden geçtiği son kısmından Beijing-Hangzhou kanalına ve onunla paralel olan nehirlere çekilen su kademeli olarak kuzeye dağıtılacak. Bunun yanı sıra, bu su kanalları su kaynağını dağıtma ve ayarlama rolleri oynayan Hongze, Luoma, Nansi ve Dongping göllerine bağlanacak. İki su dağıtım kanalının birisi kuzeye yönelerek Sarı Nehir’den geçecek, diğeri ise, doğuya yönelerek Shandong eyaletinin doğu kısmından Yantai ve Weihai kentlerine geçecek.



Çin’in güneyinden kuzeyine su dağıtılması projesi'nden görüntüler



Çin’in güneyinden kuzeyine su dağıtılması projesi'nden görüntüler


　　Orta Hat Projesi: Danjiangkou su alanından çekilen su Beijing-Guangzhou demiryolu boyunca kuzeye yönelerek doğrudan Beijing ve Tianjin kentlerine ulaşacak.

　　Batı Hattı Projesi: Yangtze Nehri’nin ön kısmı olan Tongtian Nehri’nde ve Yangtze Nehri’nin kolları olan Yalong ve Dadu nehirlerinin ön kısımlarında inşa edilen barajlar suyun Sarı Nehir’e çekilmesini sağlayacaklar. Plana göre, 2050 yılına kadar doğu, orta ve batı hatlarından dağıtılan genel su miktarı 44 milyar 800 milyon metreküpü bulacak. Doğu hattından dağıtılan su miktarı 14 milyar 800 milyon metreküp , orta hattan dağıtılan su miktarı 13 milyar metreküp, batı hattından dağıtılan su miktarı 17 milyar metreküp olacak.

　　Bütün proje koşullara göre aşamalı olarak uygulanacak.

Çin’in batısından doğusuna elektrik taşıma projesi


中国国际广播电台


　Çin’in Batısında Üretilen Elektriğin Doğusuna İletilmesi Projesi (BÜEDİP), Çin’in batı bölgelerinde üretilen zengin elektrik enerjisini ekonomisi gelişmiş olan doğu bölgelerine iletmek için uyguladığı bir elektrik projesidir. Çin’in elektrik enerjisi kaynaklarının çoğunluğu batı ve kuzey kısımlarında dağılıyor. Elektriğin çoğunluğu ise Beijing-Guangzhou demiryolunun geçtiği bölgelerde ve ekonomisi gelişmiş olan doğu kısmında tüketiliyor.

　　BÜEDİP’in temel dağılımı “kuzey, orta ve güney” bölgelerinde elektrik ileten üç kanalın inşa edilmesidir.Kuzey kanalı, Çin’in kuzeydoğu ve kuzey bölgeleri, Shandong eyaleti ile kuzeybatı bölgeleri elektrik şebekelerinden oluşuyor. Görevleri Çin’in kuzeybatısında hidrolik kaynaktan üretilen elektriği Beijing ve Tianjin kentleri ile Hebei ve Shandong eyaletleri elektrik şebekelerine iletmektir.Orta kanal, Çin’in doğusu ve ortası, Sicuan-Chongqing ile Fujian elektrik şebekelerinden oluşuyor. Önemli görevleri, Yangtze Nehri’ndeki hidrolik kaynaktan üretilen elektriği Çin’in ortası, doğusu ve Fujian eyaleti gibi bölgelere iletmektir. Burası Çin’in BÜEDİP’in en büyük çapta uygulandığı bölgedir. BÜEDİP’in söz konusu bölgelerde gerçekleştirilmesi ülke çapındaki elektrik şebekesinin kurulması için çok etkili olacaktır.
　　从Güney kanalı, Guizhou eyaletindeki Wu Nehri, Yunnan eyaletindeki Lancang ve Hongshui nehirleri gibi hidrolik kaynaklardan ve Yunnan ile Guizhou eyaletlerindeki kömür ocaklarının yanında kurulan elektrik santrallarından oluşacaktır. Elektrik bu kanalla Guandong eyaletine iletilecektir. BÜEDİP Çin’in büyük bir projesi olarak Çin hükümetinin ileri sürdüğü Çin’in batısında uygulanan büyük kalkınma stratejisinin önemli bir kısmını oluşturdu. Batısının zengin kaynaklarının doğusundaki büyük piyasaya bağlanması Çin’in elektrik enerjisi sanayi ve milli ekonomisinin hızlı gelişmesine hiç kuşkusuz ki büyük katkılar sağlayacaktır.



(Çin’in batısından doğusuna elektrik taşıma projesi)

Çin’in batısından doğusuna elektrik taşıma projesi


中国国际广播电台


　Çin’in Batısında Üretilen Elektriğin Doğusuna İletilmesi Projesi (BÜEDİP), Çin’in batı bölgelerinde üretilen zengin elektrik enerjisini ekonomisi gelişmiş olan doğu bölgelerine iletmek için uyguladığı bir elektrik projesidir. Çin’in elektrik enerjisi kaynaklarının çoğunluğu batı ve kuzey kısımlarında dağılıyor. Elektriğin çoğunluğu ise Beijing-Guangzhou demiryolunun geçtiği bölgelerde ve ekonomisi gelişmiş olan doğu kısmında tüketiliyor.

　 BÜEDİP’in temel dağılımı “kuzey, orta ve güney” bölgelerinde elektrik ileten üç kanalın inşa edilmesidir.

　 Kuzey kanalı, Çin’in kuzeydoğu ve kuzey bölgeleri, Shandong eyaleti ile kuzeybatı bölgeleri elektrik şebekelerinden oluşuyor. Görevleri Çin’in kuzeybatısında hidrolik kaynaktan üretilen elektriği Beijing ve Tianjin kentleri ile Hebei ve Shandong eyaletleri elektrik şebekelerine iletmektir.

　 Orta kanal, Çin’in doğusu ve ortası, Sicuan-Chongqing ile Fujian elektrik şebekelerinden oluşuyor. Önemli görevleri, Yangtze Nehri’ndeki hidrolik kaynaktan üretilen elektriği Çin’in ortası, doğusu ve Fujian eyaleti gibi bölgelere iletmektir. Burası Çin’in BÜEDİP’in en büyük çapta uygulandığı bölgedir. BÜEDİP’in söz konusu bölgelerde gerçekleştirilmesi ülke çapındaki elektrik şebekesinin kurulması için çok etkili olacaktır.

　 Güney kanalı, Guizhou eyaletindeki Wu Nehri, Yunnan eyaletindeki Lancang ve Hongshui nehirleri gibi hidrolik kaynaklardan ve Yunnan ile Guizhou eyaletlerindeki kömür ocaklarının yanında kurulan elektrik santrallarından oluşacaktır. Elektrik bu kanalla Guandong eyaletine iletilecektir. BÜEDİP Çin’in büyük bir projesi olarak Çin hükümetinin ileri sürdüğü Çin’in batısında uygulanan büyük kalkınma stratejisinin önemli bir kısmını oluşturdu. Batısının zengin kaynaklarının doğusundaki büyük piyasaya bağlanması Çin’in elektrik enerjisi sanayi ve milli ekonomisinin hızlı gelişmesine hiç kuşkusuz ki büyük katkılar sağlayacaktır.

Batı Çin’de büyük kalkınma


中国国际广播电台


　Gansu, Guizhou, Ningxia, Qinghai, Shanxi, Sichuan, Tibet, Xinjiang, Yunnan ve Chongqing gibi 10 eyalet, kent ve özerk bölge de dahil ve Çin’in toprak yüzölçümünün üçte iki oranındaki batı bölgelerinde toplam nüfusun yüzde 22.8’i yaşıyor. Çin’in batı bölgelerinde zengin maden kaynağı rezervi bulunurken enerji kaynağı (hidrolik enerji dahil), turizm ve toprak kaynakları gibi alanlarda büyük bir üstünlük mevcuttur. Birçok nehrin başlangıç yeri olan Batı Çin, 10 ülkeyle de komşu. Uzunluğu 3500 kilometre olan kara sınırı dışa açılan “ikinci altın kuşak” olarak nitelendiriliyor.

　　2000 yılında Çin’in batısında büyük kalkınma stratejisi uygulanmaya başladı. Çin hükümetinin sermaye, yatırım, içe ve dışa açılma, bilim ve eğitimin gelişmesi, yetenekli elemanın çekilmesi gibi alanlarda batı bölgelerine imtiyaz politikası uygulaması nedeniyle burası dinamik bir bölge haline geldi. 2000 yılından bu yana, Çin hükümeti batı kısmında toplam yatırım hacmi 1 trilyon yuanı bulan onlarca önemli projeyi yürürlüğe soktu.

　　Çin hükümeti, Batı Çin’in kalkındırılmasına ilişkin genel bir proje hazırlıyor (Çin’in batısında bulunan 10 eyalet, özerk bölge ve kentten başka İç Moğolistan Özerk Bölgesi ve Guangxi Zhuang Milliyeti Özerk Bölgesi de genel projeye alındılar) ve yabancı işadamlarının batı kısmına yatırım yapmalarını teşvikle ilgili bir dizi imtiyazlı politika saptadı. Çin hükümetinin kararına göre, batı kısmında kurulması teşvik edilen yabancı sermayeli işletmeler mevcut imtiyazlı politika süresinin sona ermesinden sonraki üç yıl içinde yüzde 15 oranında gelir vergisi verirler. İhracat yapan işletmelerse gelir vergisinden muaf tutulur. Asgari vergi oranları yüzde 10’dur. Bunun yanı sıra, batı kısmında bulunan eyaletler, bölgeler ve kentler deniz sahili bölgelerindeki eyaletler ve kentler gibi 30 milyon ABD dolarından az yabancı sermayeli projeleri onaylama yetkisine sahiptirler. Çin’in batı kısmı, hızla dışa açılan ve yabancı işadamlarının öncelikle seçtikleri yeni bir kalkınma alanı haline getiriliyor.

Kuzeydoğu Çin’deki eski sanayi merkezlerinin canlandırılması


中国国际广播电台


　Çin’in kuzeydoğusundaki eski sanayi merkezleri milli ekonomide ve sosyal gelişmede önemli bir yer almaktadırlar. Planlı ekonomi döneminde bu bölgedeki makina üretimi ve demir-çelik vb. ağır sanayi Çin’in ekonomik inşasına büyük katkı yapmıştı. Ancak kuzeydoğudaki eski sanayi merkezleri uzun yıllar önce kurulduğu için bazıları sektörel olarak geri kaldı ve rekabet güçleri zayıflandı. Bu eski sanayi merkezleri, ikame sektörlerin geliştirilmemesi nedeniyle, özellikle de kaynaklara dayalı kentler, zaman içinde büyük güçlüklerle karşı karşıya geldiler. Bu sorunlar üzerine Çin hükümeti kuzeydoğudaki eski sanayi merkezlerinin ıslahını ve canlandırılmasını hızlandırmaya karar verdi.

　　Çin Başbakanı Wen Jiabao’nun sözleriyle, kuzeydoğudaki eski sanayi merkezlerinin canlandırılması için sektör yapısı, mülkiyet yapısı ve devletin ekonomi yapısının ayarlanması da dahil ekonomi yapılanmada stratejik ayarlama yapılmalıydı. Bu ayarlama eski sanayi merkezlerini canlandıran ana damar oldu. İşletmelerin gerçekçi bir şekilde teknoloji ıslahını güçlendirmesi de eski sanayi merkezlerinin canlandırılmasında önemli bir halka görevi gördü. Kapsamlı, eşgüdümlü ve sürdürülebilir gelişmenin gerçekleştirilmesi, eski sanayi merkezlerinin canlandırılması için uzun görüşlü bir plandır. İstihdam ve sosyal garanti sisteminin olumlu bir şekilde yapılanması, kuzeydoğu kısmındaki eski sanayi merkezlerinin canlandırılmasını güvence altına alacak. Bilim, teknoloji ve eğitimin hızla geliştirilmesi ise Kuzeydoğu Çin’deki eski sanayi merkezlerinin canlandırılması için gereken koşullardan en önemlisidir.

　　Şimdi, Çin hükümeti kuzeydoğudaki gibi eski sanayi merkezlerinin ayarlanması ve ıslahına ilişkin planı hazırlıyor. Plan, Çin’in kuzeydoğusunda bulunan üç eyalette yapılan incelemeler sonunda, her bölgenin kendi özelliğine göre oluşturulacak ayarlama ve ıslah çalışmalarına dayanıyor.