ÇİNİN COĞRAFYASI

Toprak Yüzölçümü

中国国际广播电台

Çin Halk Cumhuriyeti... Kısa adıyla Çin... Asya kıtasının doğusunda ve Pasifik Okyanusu’nun batı kıyısında bulunuyor. Çin, yaklaşık 9.6 milyon kilometrekarelik yüzölçümüyle Asya’nın en büyük ülkesi; dünyanın ise Rusya ve Kanada’dan sonraki üçüncü büyük ülkesidir.

Çin toprakları, kuzeyde Mohe Nehri’nin kuzeyindeki Heilongjiang Nehri’nin orta noktasından (53 derece 30 dakika kuzey enlem), güneyde Nansha Takımadaları’nın en güney noktası olan Zengmuansha Kayalıkları’na uzanıyor. (4 derece kuzey enlem). Bu iki nokta arasında yaklaşık 49 derecelik enlem farkı var. Kuzey-güney doğrultusundaki genişlik, yaklaşık 5500 kilometredir. Çin sınırları, doğuda Heilingjiang Nehri ile Wusuli Nehri’nin kavuşma noktasından (135 derece 5 dakika doğu boylam), batıda Pamir Yaylası’na uzanıyor (73 derece 40 dakika doğu boylam). Bu iki nokta arasında da yaklaşık 60 derecelik boylam farkı söz konusu. Batı-Doğu doğrultusundaki genişlik, yaklaşık 5000 kilometre.

Çin'in kara sınırlarının uzunluğu yaklaşık 22.800 kilometredir. Ülke, doğuda Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, kuzeyde Moğolistan, kuzeydoğuda Rusya, kuzeybatıda Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan, batı ve güneybatıda Afganistan, Pakistan, Hindistan, Nepal ve Bhutan, güneyde de Myanmar, Laos ve Vietnam ile sınır komşusu. Doğu ve güneydoğuda ise Kore Cumhuriyeti, Japonya, Filipinler, Brunei, Malezya ve Endonezya ile deniz komşusu.

Milli bayrak, milli amblem, milli marş ve başkent


中国国际广播电台


[Milli Bayrağı]：
Çin Halk Cumhuriyeti’nin Milli Bayrağı: Çin Halk Cumhuriyeti’nin Milli Bayrağı, sol üst köşesinde beş yıldız bulunan kızıl bayraktır. Bayrağın eni ve boyu üçte iki oranındadır. Bayrağın kızıl rengi, devrimi simgelemektedir. Bayraktaki beş yıldız sarı renktedir. Dört küçük yıldızın her bir ucu büyük yıldızın merkezine yönelir. Bu, Çin Komünist Partisi’nin önderliğindeki devrimci halkın büyük birlik ve beraberliğini simgeler.

　

[Milli Amblemi]：




Çin Halk Cumhuriyeti’nin Milli Amblemi: Çin Halk Cumhuriyeti’nin Milli Amblemi, milli bayrak, Tiananmen Meydanı, dişli çark ile buğday ve çeltik başaklarından oluşur. Amblem, Çin halkının “4 Mayıs Hareketi”nden beri yeni demokratik devrim mücadelesini ve işçi sınıfının önderliğinde, temeli işçi-köylü ittifakı olan demokratik halk diktatörlüğü altındaki yeni Çin’in doğuşunu simgeler.

　　

[Milli Marşı]：








Çin Halk Cumhuriyeti Milli Marşı: Çin Halk Cumhuriyeti’nin milli marşının adı, “Gönüllü Ordu Marşı”dır. 1935 yılında tiyatro yazarı Tian Han tarafından yazılmış ve Çin’in yeni müzik anlayışının kurucusu Nie Er tarafından bestelenmiştir. Bu marş aslında “Fırtınalı Yılların Kahramanları” adlı filmin müziğiydi. Filmde “18 Eylül” olayından sonra Çin’in kuzeydoğusundaki üç eyaletin Japon saldırganlar tarafından işgal edilişi, Çin ulusunun ölüm kalım anını yaşaması, bazı aydınların “aydın bunalımı” ve tereddütten sıyrılarak Japon saldırganlarına karşı ön cephede direnmeleri anlatılıyordu. Kullanılan müzik ve şarkı, filmin değişik yerlerde gösterilmesi ve vatanı kurtarma kampanyasının başlatılmasıyla birlikte Çin’in her köşesine yayıldı, “Çin Ulusunun Kurtuluş Borusu” olarak adlandırıldı. 27 Eylül 1949’da Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı 1. Genel Toplantısı’nda, Çin Halk Cumhuriyeti’nin milli marşı resmen saptanmadan önce “Gönüllü Ordu Marşı”nın milli marş olarak kullanılması kararlaştırıldı. 14 Mart 2004’te Çin 10. Ulusal Halk Meclisi’nin ikinci toplantısında kabul edilen Anayasa değişikliği tasarısında Çin Halk Cumhuriyeti’nin Milli Marşı’nın “Gönüllü Ordu Marşı” olduğu belirlendi ve konu anayasal hükme bağlandı.

《Çin Halk Cumhuriyeti Milli Marşı》



Gönüllü Ordu Marşı
Ayağa kalkın,

Köle olmak istemeyen insanlar!

Kanımız ve etimizle yeni bir Çin Seddi oluşturalım!

Çin ulusu en tehlikeli dönemden geçiyor,

Herkes son haykırışına zorlandı.

Ayağa kalkın! Kalkın! Kalkın!

Hepimiz tek yürek olalım,

Düşman ateşi içinde ilerleyelim.

Düşman ateşi içinde ilerleyelim.

İleri, ileri, ileri!

　

[Başkent]：
Çin Halk Cumhuriyeti'nin başkenti: Beijing

　　 Çin Halk Cumhuriyeti’nin başkenti Beijing’dir. Kısa adı, Jing... Kuzey Çin Ovası’nın kuzeybatı kenarında bulunan Beijing ilk döneminde Ji kenti olarak bilinmekteydi. Bahar-Sonbahar ve Savaşan Devletler Dönemi’nde Yan devletinin başkentiydi, Liao Hanedanı’nın ikinci başkentiydi ve Yanjing olarak adlandırılmıştı.

Karasuları ve Adalar

中国国际广播电台

　　Çin kıtasının deniz kıyıları, kuzeyde Liaoning eyaletindeki Yalu Nehri’nin denize döküldüğü yerden, güneyde Guang Xi’de yer alan Beilun Nehri’nin denize döküldüğü yere kadar uzanıyor. Toplam uzunluk yaklaşık 18 bin kilometredir. Deniz kıyılarının topografyası yıl boyunca buz tutmayan, iyi limanlardan oluşur. Çin’in yakın denizleri arasında, Bohai Denizi, Sarı Deniz, Doğu Çin Denizi, Güney Çin Denizi ve Taiwan’ın doğusundaki Pasifik Okyanusu deniz bölgesi olmak üzere beş büyük deniz bölgesi sayılabilir. Bunlardan Bohai, Çin’in iç denizidir. Taiwan’ın doğusundaki Pasifik Okyanusu deniz bölgesi, kuzeyde Japonya’nın Ryu Kyu adalarının güneybatısındaki Xiandao adalarından güneyde Bashi Boğazı’na kadar uzanır.　

　　 İç sular ve karasularından oluşan Çin’in deniz alanlarının yüzölçümü 380 bin kilometrekareyi aşıyor. Çin Halk Cumhuriyeti’nin karasularının temel hattından kara tarafındaki deniz kıyılarına uzanan deniz alanları Çin’in iç sularıdır. Çin’in karasularının genişliği, 12 deniz milidir. Karasularının temel hattı, düz temel hat çizimiyle belirlenmiş ve sınırdaş olan her temel noktayla arasındaki düz hatla oluşturulmuştur.

　　 Çin’in deniz alanlarında, toplam yüzölçümleri 80 bin kilometrekareyi bulan 5000’den fazla ada bulunuyor. Adaların kıyılarının toplam uzunluğu 14 bin kilometredir. Bunlar arasında en büyük ada Taiwan olup yüzölçümü 36 bin kilometrekaredir. Bunu izleyen Hainan adasının yüzölçümü 34 bin kilometrekaredir. Taiwan adasının kuzeydoğu açıklarında bulunan Diaoyu ve Chiwei, Çin’in en doğusundaki adalardır. Güney Çin Denizi’ne dağılan ada, kayalık ve kumsalların genel adı “Güney Çin Denizi’ndeki adalar”dır. Çin’in en güney ucunda bulunan adalar bulunduğu mevkilere göre Dongsha Takımadaları, Xisha Takımadaları Zhongsha Takımadaları ve Nansha Takımadaları olarak adlandırılırlar.

Arazi Şekilleri ve Topografya

中国国际广播电台

　　Çin, çok geniş dağlık bölgelere sahip olan bir ülkedir. Dağlık bölgelerin yüzölçümü, tüm ülkenin yüzölçümünün üçte ikisini oluşturur. Burada kast edilen dağlık bölgeler dağlar, tepeler ve yaylaları kapsar. Ülkedeki arazilerin yüzde 33’ünü dağlar, yüzde 26’sını yaylalar, yüzde 19’unu, havzalar, yüzde 12’sini ovalar, yüzde 10’unu da tepeler oluşturuyor.

Milyonlarca yıl önce Qinghai-Tibet Yaylası yükseldi ve yerküre tarihindeki bu önemli yerkabuğu hareketi Çin’in topografyasını oluşturdu. Çin topraklarına kuşbakışıyla bakıldığında, arazilerin merdiven gibi batıdan doğuya doğru inerek gittiği görülür. Hindistan tabakasının Avrasya tabakasıyla çarpışmasından etkilenen Qinghai-Tibet Yaylası yükseldi. Deniz seviyesinden yaklaşık 4000 metre yükseklikte olan yayla “dünyanın çatısı” olarak adlandırılır ve Çin’in arazi şekillerinin birinci basamağını oluşturur. Yayladaki, yüksekliği 8848.13 metre olan Himalaya Dağları’nın ana tepesi-Zhumulangma Tepesi (Everest) dünyanın en yüksek zirvesidir.İkinci basamak ise İç Moğolistan Yaylası, Huangtu Yaylası, Yunnan-Guizhou Yaylası, Tarım Havzası, Çungarya Havzası ve Sichuan Havzası’ndan oluşuyor. Bunların deniz seviyesinden yüksekliği ortalama olarak 1000-2000 metredir. Üçüncü basamak, Büyük Xingan, Taihang, Wushan ve Xuefeng sıradağları çevresinde çizilen bir hattan başlamakta ve doğuda Pasifik Okyanusu kıyısına doğru uzanmaktadır. Buranın deniz seviyesinden yüksekliği 500-1000 metre civarındadır. Kuzeyden güneye kadar uzanan bölgelerde Kuzeydoğu Ovası, Kuzey Çin Ovası ve Yangtze Orta-Aşağı Havzaları Ovası ve bu ovaların kenarında yer alan alçak dağlar ve tepeler bulunmaktadır. Doğuya doğru olan bölge Çin kıta sahanlığının sığ deniz bölgesi, yani dördüncü basamaktır. Buradaki deniz suyunun derinliği 200 metreden daha azdır.

Dağlar

中国国际广播电台

Çin’deki yüksek ve görkemli sıradağlar, uzandıkları yönlere göre Çin topografyasının iskeletini oluşturur ve farklı sınıflara ayrılabilir: Çin’de ünlü ve yüksek dağlar arasında, Himalaya, Kunlun, Tanrı, Tangula, Qinling, Büyük Xing’an, Taihang, Qilian ve Hengduan dağları sayılabilir.

Himalaya Dağları: yay şeklinde Çin ve Hindistan, Nepal sınırları boyunca yaklaşık 2400 kilometre uzanr. Himalaya Dağları’nın deniz seviyesinden yüksekliği 6000 metre civarındadır. Dünyanın en yüksek dağları olan Himalayaların ana tepesi Zhumulangma, deniz seviyesinden 8848.13 metre yüksekliğiyle dünyanın en yüksek tepesi, zirvesi olarak adlandırılmıştır.

Kunlun Dağları: Batıda Pamir Platosu’ndan doğuda Çin’in Sichuan eyaletinin kuzeybatısına uzanır ve toplam 2500 kilometre uzunluğundadır. Deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 5000-7000 metredir. Kunlun Dağları’nın en yüksek noktası Gonggeer Tepesi’nin deniz seviyesinden yüksekliği 7719 metredir.

Tian Shan Dağları: Çin’in kuzeybatısındaki Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nin ortasında bulunur. Deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 3000-5000 metredir. En yüksek tepesi Tuomuer Tepesi’nin deniz seviyesinden yüksekliği 7455.3 metredir.

Tanggula Dağları: Qinghai-Tibet Platosu’nun ortasında yer alır. Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 6000 metre, en yüksek tepesi Geladandong’un deniz seviyesinden yüksekliği 6621 metredir. Tanggula Dağları Çin’in en uzun nehri Yangtze’nin kaynağıdır.

Qin Ling Dağları: Batıda, Gan Su eyaletinin doğusundan doğuda Henan eyaletinin batısına uzanır. Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 2000-3000 metredir. En yüksek noktası Taibai Dağı deniz seviyesinden 3767 metre yüksektir. Qin Ling Dağları, kuzey ve güney Çin arasındaki önemli bir coğrafi çizgidir.

Büyük Xinganling Dağları: Kuzeyde Çin’in kuzeybatısındaki Heilongjiang eyaletinde yer alan Mohe Nehri’nin yakınından güneyde Laoha nehrinin yukarı kesimine uzanır. Kuzey-güney uzunluğu 1000 kilometre, deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 1500 metredir. En yüksek tepesi olan Huanggangliang Tepesi’nin deniz seviyesinden yüksekliği 2029 metreyi bulur.

Taihang Dağları: Kuzeyden güneye uzanarak Huangtu Platosu’nun doğu kenarında yer alır. Güneybatı uzunluğu 400’den fazla kilometredir. Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği, 1500-2000 metre, en yüksek tepesi olan Küçük Wu Tai Shan Tepesi’nin deniz seviyesinden yüksekliği 2882 metredir.

Qilian Dağları: Qinghai-Tibet Platosu’nun kuzeydoğu kenarında bulunur, deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 4000 metreden fazladır. Qilian Dağları’nın en yüksek tepesinin deniz seviyesinden yüksekliği 5547 metredir.

Hengduan Dağları: Qinghai-Tibet Platosu’nun güneydoğusunda ve Tibet, Sichuan ve Yunnan bölgelerinin kavşağında bulunmaktadır. Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 2000-6000 metre, en yüksek doruğu Gongga Dağı’nın deniz seviyesinden yüksekliği 7556 metredir.

Taiwan Dağları: Taiwan adasının doğusunda bulunmakta olan Taiwan Dağları’nın deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 3000-5000 metredir. En yüksek tepesi olan Yushan Dağı’nın deniz yüzeyinden yüksekliği ise 3952 metredir.
Ayrıca, Çin’de Huang Shan, Tai Shan, Hua Shan, Song Shan, Heng Shan, Heng Shan, E Mei Shan, Lu Shan, Wudang Shan ve Yandang Shan gibi ünlü dağlar vardır.

Nehirler ve Göller

中国国际广播电台

Çin’de çok sayıda nehir bulunmaktadır. Havza yüzölçümleri 1000 kilometrekareyi aşan nehirlerin sayısı 1500’den fazladır. Çin’deki nehirler, dışa ve içe dökülen nehirler olarak ikiye ayrılır. Denize dökülen (yani dışa dökülen) nehirlerin havzalarının yüzölçümü ülkenin toplam kara yüzölçümünün yüzde 64’ünü oluşturmaktadır. Yangtze, Huanghe, Heilongjiang, Zhujiang, Liaohe, Haihe, Huaihe nehirleri doğuya doğru akarak Pasifik Okyanusu’na dökülürler. Tibet’teki Yaluzangbu Nehri ise doğuya doğru akarak Çin sınırından geçip güneye doğru gider ve Hint Okyanusu’na dökülür. Nehir uzunluğu 504.6 kmdir ve 6009 metrelik derinliğiyle dünyanın birinci büyük vadisi olan Büyük Yaluzangbu Vadisi’nden geçer. Xinjiang’daki E’erqisi Nehri ise kuzeydoğu Çin sınırından geçerek, Kuzey Buz Denizi’ne dökülür.Göllere dökülen ya da çöl kumlarına akarak kaybolan iç nehirlerin geçtiği havzaların yüzölçümü Çin’in toplam kara yüzölçümünün yüzde 36’sını oluşturmaktadır.

Yangtze, Çin’in en büyük nehridir, toplam uzunluğu 6300 kilometredir. Yangtze Nehri Afrika’daki Nil ve Güney Amerika’daki Amazon nehirlerinden sonra dünyanın üçüncü büyük nehridir. Yangtze Nehri’nin yukarı kesimi yüksek dağlar ve derin vadilerden geçen zengin su kaynaklarına sahiptir. Yangtze Nehri ayrıca Çin’in doğu bölgesini batı bölgesine bağlayan su taşımacılığının atardamarıdır; doğal ve üstün nehir yataklarıyla “Altın Su Yolu” olarak adlandırılır. Yangtze Nehri’nin orta ve aşağı kesimleri sıcak ve nemli iklimi, bol miktardaki yağış ve mümbit topraklarıyla Çin’in gelişmiş sanayi ve tarım bölgelerindendir.

Uzunluğu 5464 kilometre olan Sarı Nehir, Çin’in ikinci büyük nehridir. Sarı Nehir havzası verimli otlakları ve zengin madenleriyle, tarihte Çin eski uygarlığının önemli beşiklerinden biri olarak bilinir.

Heilongjiang Nehri, kuzey Çin’in en büyük nehridir. Toplam uzunluğu 4350 kilometredir ve 3101 kilometrelik kesimi Çin sınırları içindedir.

Zhujiang Nehri (İnci Irmağı), güney Çin’deki en büyük nehirdir, uzunluğu 2214 metredir.

Xinjiang’ın güney bölgesinde bulunan Tarım Nehri, Çin’in en uzun iç nehridir, uzunluğu 2279 metredir.

Doğal nehirler dışında, Çin’in güney bölgesini kuzey bölgesine bağlayan Büyük Kanal adlı ünlü bir yapay nehir de vardır. 5. yüzyılda kazılmaya başlanan, kuzeyde Beijing’den çıkarak güneyde Hangzhou’ya uzanan ve Haihe, Sarı Irmak, Huaihe, Yangtze ve Qiantangjiang olmak üzere beş büyük su sistemini birbirine bağlayan Büyük Kanal, 1801 kilometre uzunluğuyla dünyadaki ilk ve en uzun yapay nehir olarak biliniyor.

İdari Bölüm Sistemi

中国国际广播电台

Çin Halk Cumhuriyeti Anayasası’na göre Çin’deki idari yapı esas olarak şöyle düzenlenmiştir:

1. Tüm ülke eyaletlere, özerk bölgelere ve doğrudan doğruya merkeze bağlı şehirlere,

2. Eyaletler ve özerk bölgeler, özerk illere, ilçelere, özerk ilçelere ve şehirlere,

3. İlçeler, özerk ilçeler ve şehirlere, nahiyelere, azınlık etnik grupların toplu halde yaşadıkları nahiyelere ve kasabalara ayrılmıştır.

Özerk bölgeler, özerk iller ve özerk ilçeler, azınlık etnik grupların özerklik uyguladıkları mahallelerdir. Devlet gerekli gördüğü zaman özel idari bölgeler kurabilir.

Şu anda Çin’de merkeze doğrudan bağlı 4 şehir, 23 eyalet, 5 özerk bölge ve 2 özel bölge olmak üzere eyalet düzeyinde 34 idari kuruluş bulunmaktadır.

Çin’in eyalet düzeyindeki idari birimleri

中国国际广播电台


Şu anda Çin’de 23 eyalet, 5 özerk bölge, merkeze doğrudan bağlı 4 şehir ve 2 özel idari bölge olmak üzere eyalet düzeyinde 34 idari bölge bulunmaktadır.

Merkeze doğrudan bağlı 4 şehir şunlardır:

Beijing:




Çin Halk Cumhuriyeti’nin başkenti Beijing’dir. Kısa adı, Jing... Kuzey Çin Ovası’nın kuzeybatı kenarında bulunan Beijing ilk döneminde Ji kenti olarak bilinmekteydi. Bahar-Sonbahar ve Savaşan Devletler Dönemi’nde Yan devletinin başkentiydi, Liao Hanedanı’nın ikinci başkentiydi ve Yanjing olarak adlandırılmıştı. Bundan sonra sırasıyla Jin, Yuan, Ming ve Qing hanedanlarının ve Çin Cumhuriyeti’nin ilk döneminin başkenti oldu ve sırasıyla Zhongdu, Dadu, Beiping ve Beijing olarak adlandırıldı. 1928 yılında şehir kuruldu. Şimdi 16 semt ve 2 ilçeye sahip olan Beijing merkeze doğrudan bağlı bir şehirdir. Beijing’in yüzölçümü 16.8 bin kilometrekaredir ve nüfusu 2002 yılı sonu itibariyle nüfusu 11 milyon 363 bindir. Beijing yalnızca Çin’in siyasi merkezi değil aynı zamanda kültür, bilim, eğitim merkezi ve önemli ulaşım kavşağıdır. Beijing ayrıca yurtiçinde ve yurtdışında çok ünlü bir turistik yerdir. Beijing’in ünlü turistik ve tarihi yerleri arasında Çin Seddi, Yasak Kent, Gök Tapınağı, Ming Hanedanının 13 İmparator Mezarı, Yazlık Saray ve Xiangshan Parkı vardır.

Shanghai:




Shanghai’nin kısa adı Hu. Yangtze Nehri’nin denize döküldüğü Doğu Çin’in deniz kıyısının ortasında yer almaktadır. Shanghai, çok eskiden deniz sahilinde bir balıkçı köyüydü. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi’nde Wu devletinin toprağıydı. Savaşan Devletler Dönemi’nde Chu devleti tarafından verilen Tımar kentiydi. Song Dönemi’nde kasaba kuruldu ve ilk kez Shanghai olarak adlandırıldı. 1927 yılında şehir kuruldu; şu anda Çin’in merkeze doğrudan bağlı dört büyük şehrinden biridir. Şehre 18 semt ve 1 ilçe bağlıdır. Şehrin yüzölçümü 5800 kilometrekaredir. 2002 yılının sonunda şehrin nüfusu 13 milyon 347 bindir. Shanghai, yalnız Çin’in değil, dünyanın da en büyük şehirlerinden biridir. Çin’in sanayi kalbi, ticaret ve finans merkezi, bilim ve teknoloji üssüdür.


Tianjin:


Tianjin’in kısa adı Jin. Kuzey Çin Ovası’nın kuzeydoğusunda bulunuyor. Haihe Nehri’nin beş kolu burada birbirine kavuşarak Bohai Denizi’ne dökülür. Jin ve Yuan dönemlerinde Zhigu olarak adlandırıldı, su taşımacılığının önemli yeriydi. Daha sonra Haijin kasabası kuruldu. Ming Hanedanı’nın ilk döneminde “İmparatorun Tianjin gezisi” anlamına gelen Tianjin olarak adlandırıldı ve burada Wei diye bir savunma sistemi oluşturularak, 1928 yılında şehir burada kuruldu. Şu anda 15 semt ve 3 ilçeye sahiptir ve merkeze doğrudan bağlı olan Tianjin’in yüzölçümü 11 bin kilometrekareyi aşmıştır. 2002 yılında şehrin nüfusu 9 milyon 190 bin 500 olarak açıklandı. Tianjin şehri Kuzey Çin’in en büyük sanayi şehridir. Petrol, gaz ve tuz kaynakları zengindir. Belli sanayi teknoloji temeline de sahip olan Tianjin ayrıca Kuzey Çin’in önemli ticaret merkezi ve sınır kapısı şehridir. Tianjin’in ünlü turistik ve tarihi yerleri arasında, Ningyuan Parkı, Tianhou Tapınağı, Dagukou Top Kulesi, Ji ilçesindeki Dule Tapınağı, Huangyaguan’daki eski Çin Seddi ve “Jingdong’daki Birinci Dağ” olarak adlandırılan Panshan manzara bölgesi bulunuyor.

Chongqing:


Chongqing’in kısa adı Yu. Çin’in güneybatı bölgesinin doğusunda ve Yangtze Nehri’nin yukarı kesiminde bulunmaktadır. İlkbahar ve Sonbahar ile Savaşan Devletler döneminde Ba devletinin toprağıydı. Sui ve Tang dönemlerinde Yuzhou’ya bağlıydı. Japon Saldırganlara Karşı Direniş Savaşı döneminde Guomindang Partisi’nin ikinci başkentiydi. 1997 yılında Sichuan eyaletinde Chongqing, Wanxian, Peiling olmak üzere üç şehir ve Qianjian idari bölgesi temelinde merkeze doğrudan bağlı Chongqing şehri kuruldu. 15 semt, ilçe düzeyindeki 4 şehir, 7 ilçe, 4 özerk ilçeye sahip olan şehrin yüzölçümü 82 bin 300 kilometrekaredir. 2002 yılının sonu itibariyle şehrin nüfusu 31 milyon 70 bin olarak açıklandı. Chongqing kapsamlı bir sanayi şehridir. Chongqing’de Yangtze Nehri üzerindeki Üç Boğaz, Piba Dağı ve Jinyun Dağı gibi ünlü turistik yerler bulunuyor.

Çin’in 23 eyaleti şunlardır:
eyalet adı kısa adı eyalet merkezi
Hebei Ji　 Shijiazhuang
Shanxi Jin Taiyuan
Liaoning Liao Shenyang
Jilin Ji Changchun
Heilongjiang He Haerbin
Jiangsu Su Nanjing
Zhejiang Zhe Hangzhou
Anhui Wan Hefei
Fujian Min Fuzhou
Jiangxi Gan Nanchang
Shandong Lu Jinan
Henan Yu Zhengzhou
Hubei E Wuhan
Hunan Xiang Changsha
Guangdong Yue Guangzhou
Hainan Qiong Haikou
Sichuan Chuan ya da Shu Chengdu
Guizhou Qian ya da Gui Guiyang
Yunnan Dian ya da Yun Kunming
Shanxi Shan ya da Qin Xian
Gansu Gan ya da Long Lanzhou
Qinghai Qing Xining
Taiwan Tai Taibei

　

Beş özerk bölge：
özerk bölgenin adıl kısa adı bölge merkezi
İç Moğolistan Özerk Bölgesi İç Moğolistan Huhehaote
Tibet Özerk Bölgesi Zang Lhasa
Guangxi Zhuang Özerk Bölgesi Gui Nanning
Ningxia Nanjing Hui Özerk Bölgesi Ning Yinchuan
Xinjiang Uygur Özek Bölgesi Xin Urumçi

　

İki özel idari bölge：
özel idari bölgesi genel biligiler
Hongkong 1 Temmuz 1997’de Çin, Hong Kong üzerindeki egemenlik hakkına yeniden kavuştu ve Hong Kong Özel İdari Bölgesi’ni kurdu. Hong Kong’un kısa adı Gang. Hong Kong, Güney Çin Denizi kıyısında, İnci Irmağı’nın doğusunda ve Guangdong eyaletinde bulunan Shenzhen şehrindeki Shenzhen Nehri’nin güneyinde yer almaktadır. Jiulong, Xinjie ve yakınındaki adalar da dahil Hong Kong’un yüzölçümü 1098.51 kilometrekaredir. 2002 yılının sonu itibariyle Hong Kong’un nüfusu 6 milyon 815 bin 800’e ulaştı. Şehirde sürekli oturanların sayısı 6 milyon 625 bin 300 ve geçici oturanların sayısı ise 190 bin 500.
Macao 20 Aralık 1999’da Çin, Makao üzerindeki egemenlik hakkına yeniden kavuştu ve Macao Özel İdari Bölgesi’ni kurdu. Kısa adı Ao. Macao, İnci Irmağı’nın batısındaki bir yarımadada yer almaktadır. Yakınındaki Dangzai adası ve Luhuan adası da dahil toplam yüzölçümü 25.8 kilometrekaredir. 2002 yılının sonunda Macao’nun nüfusu 442 bin olarak açıklandı.

Toprak kaynakları

中国国际广播电台

　　Geniş topraklara sahip olan Çin’in çok çeşitli toprak kaynakları mevcuttur. Çin’de büyük ölçüde tarla, orman, çayır, çorak arazi ve plaj bulunuyor. Ancak Çin’de dağlık bölgeler fazla, ovalar ise azdır. Tarlalar ve ormanların, genel toplam içindeki oranları da düşüktür. Çeşitli toprak kaynakları dengesiz bir şekilde dağılmış durumdadır. Tarlalar esas olarak doğudaki rüzgâr bölgesinin ovaları ve havzalarında bulunmaktadır. Orman alanları ise kuzeydoğu ve güneybatı bölgelerindeki sınır ve ücra dağlık bölgelerde bulunmaktadır. Çayırların çoğu platolar ve dağlık bölgelerde yer alır.

◆Çin’de ekili alanlar (tarlalar):　　

　　Çin’de şu anda 1.27 milyon kilometrekare ekili alan vardır. Doğu, orta ve batı olarak üç kesime ayrılan Çin’in doğu ve batı kesimlerindeki ekili alanların yüzölçümü nispeten azdır. Bu iki kesimdeki ekili alanlar, ülke toplamının yüzde 28.4’erini oluşturur. Orta bölgedeki ekili alanlar nispeten fazladır ve toplamın yüzde 43.2’sini oluşturur. Çin’deki ekili alanlar esas olarak Kuzeydoğu Ovası, Kuzey Çin Ovası, Yangtze Orta-Aşağı Havzaları Ovası, İnci Irmağı Deltası Ovası ve Sichuan Havzası’nda yoğunlaşmaktadır. Kuzeydoğu Ovası’nın verimli siyah toprakları, buğday, mısır, süpürgedarısı, soya fasulyesi, keten ve şeker pancarı gibi ürünlerin yetiştirilmesine elverişlidir. Kuzey Çin Ovası’nın kahve renkli topraklarında ise buğday, mısır, akdarı, süpürgedarısı, pamuk ve yerfıstığı yetişirilmektedir. Yangtze Orta-Aşağı Havzaları Ovası’nda çeltik, mandalina, portakal, kolza tohumları; Sichuan Havzası’nda çeltik, kolza, şekerkamışı, çay, mandalina, greyfurt yetiştirilmektedir.

◆ Ormanlar:　　

　　Çin’de şu an 158.94 milyon hektarlık ormanlık alan vardır. Ülkenin ormanlarla örtülü alanının oranı yüzde 16,55. Çin ormanların az olduğu bir ülkedir. Dünyanın ortalama yüzde 30.8’lik orman alanıyla kıyaslandığında arada büyük fark söz konusudur. Çin’in doğal ormanları kuzeydoğu ve güneybatı bölgelerinde yoğunlaşmaktadır. Nüfusun yoğun ve ekonominin gelişmiş olduğu doğudaki ovada ve geniş kuzeybatı bölgesinde ise ormanlar çok azdır.

　　Çin, zengin bitki çeşitlerine sahiptir. Çin’de yalnız ağaçların çeşidi 2 bin 800’den fazla, bunlar arasında Gingko gibi çok sayıda nesli tükenmek üzere olan ağaç türleri de mevcut. Çevre koruma ve ekonomik inşanın ihtiyaçlarını karşılamak için Çin’de sürekli ağaçlandırma kampanyası düzenlenmektedir. Şimdiye kadar Çin’in yapay ormanlarının yüzölçümü 33 milyon 790 bin hektara ulaşmıştır. Çin, dünyada en fazla yapay ormana sahip olan ülkedir.

　　Çin’in başlıca orman bölgeleri şunlardır: Kuzeydoğu orman bölgesi, Büyük Xinganling, Küçük Xinganling ve Changboi Sıradağları da dahil Çin’in en büyük doğal orman bölgesidir. Güneybatı orman bölgesi Hengduan ve Himalaya Dağları ve Yaluzhanbu Nehri de dahil Çin’in ikinci büyük doğal orman bölgesidir. Güneydoğu orman bölgesi, Qinling Dağları-Huaihe Nehri’nin güney bölgesi Yunnanguizhou Platosu’nun doğusundaki tepelik bölge de dahil Çin’in en önemli yapay orman bölgesidir. Bunun yanı sıra Çin’de geniş koruyucu orman sistemi de vardır. Örneğin kum ve fırtınayı önlemek amacıyla Çin’in kuzeydoğu, kuzey Çin ve kuzeybatı bölgelerini kaplayan koruyucu orman şeridinin uzunluğu 7 bin kilometreden fazladır ve yaklaşık 260 milyon hektarlık alanı kapsamaktadır. Çin’in kara yüzölçümünün dörtte birini oluşturan bu orman şeridi, “dünyanın en büyük ekoloji projesi” olarak adlandırılıyor.
◆Çayırlar:　　

　　Çin’de 2 milyon 660 bin 600 hektar çayır var ve çayırların çeşitleri de fazladır. Bu çayırlar, çeşitli hayvanların değişik mevsimlerde otlaması için çok elverişlidir. Çin’in çayırlarının yüzölçümü ülkenin toplam yüzölçümünün dörtte birini oluşturur. Çin, dünyada çayır yüzölçümünün en büyük olduğu ülkelerden biridir. Çin’in doğal çayırları esas olarak Büyük Xinganling Dağları-Yin Shan Dağı-Qinghai-Tibet Platosu’nun doğu eteğinin batı ve kuzey bölgelerinde yer almaktadır. Yapay çayırlar ise esas olarak güzeydoğu bölgelerinde ekili alanlar ve orman alanlarıyla karışık olarak bulunmaktadır.　　

　　Çin’in önemli hayvancılık bölgeleri şunlardır: İç Moğolistan hayvancılık bölgesi Çin’in en büyük hayvancılık bölgesidir. İyi cins hayvanlar arasında Sanhe atı ve Sanhe sığırı bulunuyor. Xinjiang hayvancılık bölgesinde yetiştirilen iyi cins hayvanlar arasında Xinjiang ince yünlü koyunu, Altay büyük kuyruklu koyunu ve İli atı yetiştirilmektedir. Qinghai hayvancılık bölgesinde yak ve ülke içinde ve dışında ünlü olan Hequ atı yetiştirilmektedir. Tibet hayvancılık bölgesi yakların yetiştirildiği en önemli bölgedir

Maden Kaynakları

中国国际广播电台

Çin, zengin maden kaynaklarına sahip bir ülkedir. Şu ana değin keşfedilen maden kaynakları dünya’nın toplam miktarının yüzde 12’ni oluşturuyor ve dünyada üçüncü sırada yer alıyor. Ancak Çin’deki kişi başına düşen maden miktarı nispeten azdır. Çinlilerin kişi başına düşen maden miktarı, dünya ortalamasının yalnızca yüzde 58’ine eşittir ve dünyada 53. sırada yer almaktadır. Şimdiye kadar toplam 171 çeşit maden bulunmuştur. Bu arada rezervlerin araştırılmış olduğu maden çeşitleri 158’e ulaşmıştır (enerji kaynağı olan madenler 10 çeşit, siyah metaller 5 çeşit, demirsiz metal madenler 41 çeşit, değerli metaller 8 çeşit, madenî olmayan ametallar 91 çeşit). Çin, dünyada maden kaynaklarının zengin, maden çeşitlerinin fazla olduğu az sayıda ülkeden biridir. Araştırılmış olan rezervlere göre Çin’deki 45 çeşit önemli madenden 25’i dünyada üçüncü sırada yer alıyor.Bununla birlikte Çin’deki alçı, vanadyum, titanyum, tantal, volfram, granit, antimon da dahil olmak üzere 12 çeşit maden dünyada birinci sırada yer almaktadır.

Çin’in maden kaynaklarının dağılımı: petrol ve doğal gaz esas olarak kuzeydoğu, kuzey Çin ve kuzeybatıda, kömür kuzeydoğu, kuzey Çin ve güneybatıda bulunmaktadır. Bakır esas olarak güneybatı, kuzeybatı ve doğu Çin’de kurşun ve çinko tüm ülkede, volfram, kalay, molibden, antimon ve nadir toprak elementları güney Çin ve kuzey Çin’de bulunmaktadır. Altın ve gümüş Taiwan da dahil tüm ülkede bulunmktadır. Fosfor esas oalrak güney Çin’de bulunmaktadır.

Başlıca maden kaynakları:

◆Kömür kaynakları：Çin’in kömür rezervleri dünyada 1. sırada yer almaktadır. Şimdiye kadar Çin’de araştırılmış olan kömür rezervleri 1 trilyon tondur ve esas olarak kuzey Çin ve kuzeybatı bölgesinde bulunmaktadır. Shanxi, Shanxi ve İç Moğolistan gibi eyalet ve bölgelerdeki kömür rezervleri en zengin olanlarıdır.


◆ Petrol ve doğal gaz kaynakları: Esas olarak kuzeybatı bölgesinde ve kuzeydoğu, kuzey Çin ve güneydoğu sahilindeki kıta sahanlığında bulunmaktadır. 1998 yılının sonuna kadar Çin’de 509 petrol ve 163 doğal gaz havzası bulundu. Araştırılmış olan petrol rezervleri 198.5 milyon ton, doğal gaz rezervleri ise 1 trilyon 950 milyar metreküpe ulaştı. Petrol rezervleri dünyada 9., doğal gaz rezervleri 20. sırada yer almaktadır.

Karadaki petrol kaynakları ve doğal gaz kaynakları miktarı, ayrı ayrı Çin’in aynı kaynaklarının yüzde 73.8’ini ve yüzde 78.4’ünü oluşturuyor. Çin’de Songliao, Bohai Körfezi, Tarım, Cungar-Turfan, Sichuan ve Shanxi-Gansu-NingXia olmak üzere 6 büyük ölçekli petrol ve doğal gaz bölgesi oluşturuldu.
Metal madenleri:

◆Siyah metallar:Rezervleri araştırılmış olan metallar arasında demir, manganez, vanadyum, titanyum bulunuyor. Bu arada demir, yaklaşık 50 milyar tona ulaşmış durumda. Demir rezervleri esas olarak Liaoning, Hebei, Shanxi ve Sichuan eyaletlerinde bulunmaktadır.

◆Demirsiz metallar:Dünyada keşfedilen demirsiz metallerin tümü Çin’de bulunuyor. Nadir toprak elementleri rezervi dünyanınkinin yaklaşık yüzde 80’ini, antimon rezervi yüzde 40’ını oluşturuyor. Bu oran, dünya toplamının 4 katına eşittir.

Rüzgâr, su ve güneş enerji kaynakları

中国国际广播电台

Çin’in uçsuz bucaksız topraklarında pek çok nehir bulunuyor. Bol miktarda nehir suyunun düşme seviyesinin yüksek olması nedeniyle bu nehirler çok zengin su enerji kaynaklarına sahiptir. İstatistiklere göre, Çin’deki nehirlerin su enerji kaynağı rezervleri 680 milyon kilovat, yıllık elektrik üretimi 5 trilyon 920 milyar kilovat saattir. İşletilebilen su enerji kaynaklarının elektrik üretim kapasitesi 378 milyon kilovat, yıllık elektrik üretimi ise 1 trilyon 920 milyar kilovat saattir. Su enerji kaynaklarının rezervleri olsun, işletilebilecek su enerji kaynakları olsun Çin, dünya sıralamasında birinci sırada yer almaktadır.

Çin’deki rüzgâr enerjisinin toplam teorik rezervi 3.226 milyar kilovat, karada işletilebilecek rüzgâr enerjisinin rezervi 253 milyon kilovat, sığ denizlerde (derinliği 15 metreden fazla) rüzgâr enerji kaynakları 750 milyon kilovat olup karadakinin 3 kattına eşittir. Çin’in kuzeybatı, kuzey Çin ve doğusundaki çayır ve Gobi Çölü’nde ve güneydoğusundaki deniz ve adalarda zengin rüzgâr enerjisi bulunmaktadır. Söz konusu rüzgâr enerjisinin zengin olduğu bölgelerde genellikle konvansiyonel enerji üretimi yoktur. Kış ve bahar mevsimlerinde rüzgâr şiddetli ve yağış azdır. Yaz mevsiminde ise rüzgâr hafiftir ve yağış fazladır. Bu bölgeler hidroelektrik ile birbirini tamamlayabilir ve rüzgârla elektrik üretiminin geliştirilmesine uygundur. 1998 yılının sonuna kadar Çin’de rüzgârla çalışan yaklaşık 20 elektrik santralı kuruldu ve bunların toplam elektrik üretim kapasitesi 223 bin kilovattır. En büyük elektrik santralı Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nde bulunan ve rüzgârla çalışan Dabancheng elektrik santralıdır. Santralde 300, 500 ve 600 kilovatlık 111 jeneratör grubu vardır, toplam kapasitesi 57 bin 500 kilovattır. Şu anda Çin’de rüzgâr enerjisine dayalı elektrik santrallerinin toplam üretim kapasitesi, değerlendirilebilen rüzgar enerjisinin yalnızca binde 1.4’ünü oluşturuyor, dolayısıyla Çin’de rüzgar enerjisine dayalı elektrik üretimi büyük potansiyele sahiptir.　　


Çin’in güneş enerjisi de çok zengindir. Karada her yıl alınan güneş enerjisinin radyoaktif ışınları 2 trilyon 400 milyar ton kömüre eşittir. Ülkenin toprak yüzölçümünün üçte ikisinde, yılda görülen güneş enerjisinin radyoaktif miktarı her metrekarede 6000 megajul’ü aşmış durumdadır. Tibet’in kuzeybatısında ise bu rakam metrekarede en fazla 8400 megajul’e ulaşabilir. Bu bölge dünyada güneş enerjisi kaynaklarının en zengin olduğu bölgelerden biridir.

Çin’in ilk büyük ölçekli güneş enerjisi elektrik santralı İç Moğolistan’ın Balin Youqi İlçesi Guligutai köyünde inşa edildi. 560 vat gücünde olan santral 11 Ekim 1982’de hizmete açıldı.

　

Bitkiler ve dağılımı

中国国际广播电台

Çin dünyada bitki kaynaklarının en zengin olduğu ülkelerden biridir. Toplam 30 binden fazla çeşit bitkiye sahip olan Çin dünyada bitkilerin en zengin olduğu Malezya ve Brezilya’dan sonra dünyada üçüncü sırada yer almaktadır. Çin’de yosun bitkileri 106 familyaya ayrılır ve dünyanın yosun familyalarının yüzde 70’ini oluşturuyor. Pteridopihyte bitkileri 52 familya ve 2.6 bin tür olup, dünyanın aynı familyalarının yüzde 80’ini ve türlerinin yüzde 26’sını oluşturuyor. Çin’de 8 bin tür tahta gövdeli bitki vardır. Bu arada, uzun gövdeli ağaç türlerinin sayısı 2 bin civarında. Dünyada toplam 12 familya, 71 cins ve 750 tür kabuksuz tohumlu bitki, Çin’de ise toplam 11 familya 34 cins ve 240’tan fazla kabuksuz tohumlu bitki türü vardır. Kozalaklı ağaçların toplam türü dünyanın aynı tür bitkilerinin yüzde 37.8’ini oluşturur. Kabuklu tohumlu bitkiler dünyanın aynı familyasının yüzde 54’ünü ve cinslerinin yüzde 24’ünü oluşturmaktadır.

Kuzey yarımkürenin soğuk, ılıman ve tropikal bölgelerindeki başlıca bitkilerin hemen hemen hepsi Çin’de görülebilir. Çin su ladini, su çamı, akçam, çam ağacı, altın para çamı, Taiwan çamı, Fujian selvi ağacı, dove ağacı, duzhong ağacı ve mutluluk ağacı Çin’e has ağaçlardır. Çin su ladini yüksek gövdeli bir ağaç türüdür, dünyanın eski, nadir ve değerli bitkisi olarak bilinir. Altın para çamı Yangtze Nehri havzalarının dağlık bölgelerinde yetişir. Kısa dallarındaki yapraklar altın paralara benzer. Bahar ve yaz mevsimlerinde koyu yeşil olan yapraklar, sonbaharda ise sarıya dönüşür. Bu ağaç, dünyanın beş değerli bahçe ağacından biridir. Çin’in 2 binden fazla tür yemeklik bitkisi ve 3 binden fazla tür ilaç amaçlı bitkisi vardır. Changbai Dağı’ndaki adamotu, Tibet’teki honghua, Ningxia’daki gouqi ve Yunnan ve Guizhou’ndaki sanqi gibi bitkiler değerli Çin ilaçlarının ana malzemesidir. Çiçekli bitki türleri çoktur. “Çiçeklerin Kralı” olarak adlandırılan şakayık çiçeği Çin’e özgü bir çiçektir. Çiçekleri büyük ve rengârenk olan şakayık çiçeği Çin’in “devlet çiçekleri”nden biri olarak seçildi.





Çin’in ormanları iklim kuşaklarına göre kuzeyden güneye kadar, soğuk-ılıman bölgelerde kozalaklı ormanlar; ılıman bölgede kozalaklı ve geniş yapraklı karışık ormanlar; sıcak-ılıman bölgede yaprak döken ve kozalaklı ormanlar; astropikal bölgede yeşil geniş yapraklı ve kozalaklı ormanlar; tropikal bölgede sezon yağmur ormanları ve yağmur ormanları olarak bölünür. Bu arada astropikal ormanlar, çeşitliliği ve taşıdığı önem bakımından dünyanın aynı kuşağındaki diğer bölgelerin çok üstündedir.

Hayvan türleri ve dağılımı

中国国际广播电台

Çin, dünyada en fazla yabani hayvan türüne sahip olan ülkedir. Çin’de yaklaşık 6266 tür omurgalı hayvan vardır. Bu arada 500 hayvan, 1258 kuş, 376 sürüngen, 284 amfibyum, 3862 balık türü bulunur. Bunlar dünyanın omurgalı hayvan türlerinin onda birini oluşturmaktadır. Ayrıca 50 bin tür omurgasız hayvan ve 150 bin tür böcek vardır.

Çin’in çoğu bölgesi üçüncü ve dördüncü zamanlardaki kıta buzullarının etkisi altında kalmadığı için çok sayıda özel canlı türü günümüze kadar gelebilmiştir. Araştırmalara göre, karada yaşayan 476 tür omurgalı hayvan, tümüyle Çin’e hastır. Bu hayvanlar Çin’in karada yaşayan omurgalı hayvan türlerinin yüzde 19.42’sini oluşturuyor. Panda, altın tüylü maymun, güney Çin kaplanı, yabani tavuk, kırmızı başlı turna, beyaz yunus, Yangtze timsahı gibi Çin’e has 100’den fazla tür yabani hayvan dünyaca ünlüdür. Siyah ve beyaz tüylü büyük memeli bir hayvan olan panda 135 kiloya ulaşabilir, bambu ve bambu filizi yiyerek yaşar. Günümüzde Çin’de yalnızca 1000 kadar panda kaldı. Çok değerli olan pandalar artık dünyada yabani hayvanları korumanın simgesi haline gelmiştir. Kırmızı başlı turna, beyaz tüylüdür ve başında kırmızı bir deri vardır, boyu 1.2 metreye ulaşabilir. Bu kuşlar Doğu Asya’da “uzun ömür” sembolü olarak görülmektedir. Beyaz yüzgeçli yunus dünyada yaşayan yalnızca iki tür tatlı su yunuslardan biridir. 1980 yılında Yangtze Nehri’nde ilk defa bir erkek beyaz yüzgeçli yunus avlandı. Bu, dünyada yunus türlerinin inceleyen bilimadamlarının dikkatini çekti.




Çin’in hayvanlarının dağılım bölgeleri genel olarak kuzeydoğu, kuzey Çin, İç Moğolistan, Xinjiang, Qinghai-Tibet, güneybatı, orta Çin ve güney Çin olmak üzere yedi bölgeye ayrılabilir. Her bölgenin coğrafi koşulları farklı olduğu için farklı tür hayvanlar yaşamaktadır.

Nüfus durumu

中国国际广播电台

Çin, dünyada en çok nüfusa sahip ülkedir. 2002 yılının sonuna kadar Çin’in toplam nüfusu 1.28453 milyarı bularak (Hong Kong Özel İdari Bölgesi, Macao Özel İdari Bölgesi ve Taiwan eyaleti dahil değil) dünyanın toplam nüfusunun yüzde 20’sini oluşturmaktadır. Çin ayrıca dünyada nüfus yoğunluğunun nispeten fazla olduğu ülkelerden biridir (ortalama nüfus yoğunluğu kilometre karede 135 kişi). Ancak Çin’in nüfus dağılımı orantılı değildir; doğuda fazla, batıda ise azdır. Yoğun nüfusa sahip olan doğu kıyısında kilomatrekareye 400’den fazla kişi, orta kesimde kilometrekarede 200’den fazla kişi düşerken nüfusun az olduğu batı kesimde bulunan yayla bölgelerinde kilometrekarede 10’dan daha az kişi düşmektedir. Şimdi Çin nüfusunun ortalama yaşam süresi 71.4 yaşına yükseldi (erkek 69.63, kadın 73.33 yaş). Bu rakam dünyanın ortalama seviyesiden beş yıl, gelişmekte olan ülke ve bölgelerden yedi yıl daha fazladır. Ancak gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında beş yıl azdır.




2002 yılında Çin nüfusunun doğal artış oranı sürekli düştü. 2002 yılının sonuna kadar Çin’in iç kesiminin toplam nüfusu 1.28453 milyara ulaştı. Kentsel nüfus 502.12 milyon olup toplam nüfusun yüzde 39.1’ini; kırsal nüfus 782.41 milyon olup yüzde 60.9’unu oluşturuyor. Çin’de erkeklerin nüfusu 661.15 milyon, kadınların nüfusu ise 623.38 milyondur. 0-14 yaşındaki nüfus oranı yüzde 22.4, 15-64 yaşındaki nüfus oranı yüzde 70.3, 65 ve 65 yaş üstü yaşın nüfus oranı yüzde 7.3’tür. Yaşlıların nüfusu 93 milyon 770 bindir. Çin’de her yıl doğum sayısı 16.47 milyon, doğum oranı binde 12.86; ölüm sayısı 8,21 milyon, ölüm oranı binde 6.41’dir. Yılda net olarak 8.26 milyon nüfus artışı yaşanmaktadır, doğal artış oranı binde 6,45’tir.


　　

Aile Planlaması

中国国际广播电台

　　Çin, aile planlamasını temel bir devlet politikası olarak uygulamaktadır. Çin’de uygulanan aile planlaması politikası devletin yönetiminin, halk kitleleriyle gönül birliği ve gönül hoşluğu içinde birleşmesiyle yürütülmektedir. Devletin yönetim ve planı, kendini şu alanlarda göstermektedir: Merkezi ve mahalli hükümetler nüfus artışını kontrol eden, nüfusun niteliğini yükselten ve nüfus yapısını iyileştiren politika ve yasaları ve nüfusu geliştirme planlarını saptayarak, eşler için üreme sağlığı, gebeliği önleme, doğum kontrolü ve “az doğum öz doğum” alanlarında danışma, idari ve teknolojik hizmetler sunmaktadır. Halk kitlelerinin “gönül hoşluğu”, doğum çağındaki kadınların ve eşlerinin, devletin ilgili politika ve yasalarının ışığında yaş, sağlık durumu, çalışma ve ailenin ekonomik durumuna göre sorumlu ve planlı bir şekilde hamilelik geçirmelerini, doğuma ilişkin düzenlemeler yapmalarını ya da uygun gebelik önleyici yöntemlere başvurmaları anlamına gelmektedir.

　　Çin’de uygulanmakta olan aile planlaması politikaları genel olarak geç evlenme ve doğum yapma, az ve öz doğum yapma, bir koca karı için tek çocuk yapmanın teşvik edilmesini içeriyor. Kırsal bölgelerde gerçekten zorluk çeken eşler, birkaç yıl sonra ikinci çocuk da yapabilirler. Azınlık etnik gruplarının toplu halde yaşadıkları bölgelerde her etnik grubun kendi isteği ve bu etnik grubun nüfus kaynakları, ekonomisi, kültürü ve geleneklerine göre farklı ilkeler uygulanabilir: Bu bölgelerde bir çift genellikle iki çocuk ve bazı bölgelerde ise üç çoçuk yapabilir. Nüfusun çok az olduğu azınlık etnik gruplar için çocuk sayısı konusunda sınırlama koyulmamıştır.

　　Çin’de aile planlaması politikasının uygulamasından bu yana, geç evlenme ve doğum yapma, az ve öz doğum yapma gittikçe toplumsal gelenek haline geldi. Bunun yanı sıra, aile planlaması sayesinde evlendikten sonraki yoğun doğum ve ağır aile yükünden kurtulundu. Anneler ve bebeklerin sağlık düzeyleri de yükseldi.