ÜSKÜDAR İLÇESİ

Gülfem Hatun Türbesi
*****************
İstanbul ili Üsküdar ilçesi Gülfem Hatun Mahallesi’nde bulunan Gülfem Hatun Camisi’nin yanında bulunan bu türbe XVI. yüzyılın ikinci yarısında yapılmıştır.
Gülfem Hatun Kanuni Sultan Süleyman’ın (1520–1566) cariyelerinden olup, Üsküdar’da kendi adına bir cami yaptırmıştır. Caminin doğusunda küçük bir hazire vardır.Gülfem Hatun Camisi’nin yanında medrese, türbe ve sıbyan mektebi bulunuyordu. Bu yapı topluluğu 1850 yılındaki yangın sırasında bütün mahalle ile birlikte yanmıştır. Bu yangından on dokuz yıl sonra 1868–1869 tarihinde cami ile sıbyan mektebi halk tarafından onarılmıştır. Ancak medrese ile türbe onarılamamıştır. Bu nedenle de Gülfem Hatun’un türbesi yıkılmış ve günümüze yalnızca mezarı gelebilmilmiştir.

Kanuni Sultan Süleyman çılgına dönmüştü. Demek Gülfem Hatun onun aşkını 20 kese akçeye satıyordu, öyle mi? Derhal cellatlara haber verin! Yukarıda Gülfem Hatun'un mezarını görüyorsunuz, üzerinde "şehide" olduğu yazıyor...


Kanuni Sultan Süleyman, şairdi. "Muhibbi" mahlasıyla yazdığı şiirlerini biraraya toplayan bir divanı da vardır. Şiirlerinde, Hürrem Sultan'a nasıl bir aşkla bağlı olduğu, azametli gönlünün bir kuş gibi Hürrem'in öksesinde nasıl çırpındığı görülür.
16'ncı asırda elçi olarak İstanbul'a gelen Busbecq, Hürrem'in büyü sayesinde Saray'da mevki sahibi olduğunu ve Padişah'ı nasıl kıskıvrak bağladığını mektuplarında anlatır. Zaten Osmanlı tarihinde yabancılar tarafından tanınan ilk Padişah karısı Hürrem Sultan'dır.

Bazı kaynaklar, onun güzel değil, yakıcı bir seksapel sahibi olduğunu, buna mukabil, Kanuni'nin birinci gözdesi ve veliaht Şehzade Mustafa'nın anası Mahidevran'ın çok güzel bir kadın olduğunu söylüyorlar.

Bu yüzden iki kadın arasında bir rekabet baş gösteriyor. Padişahın annesi Hafize Sultan iki gelini arasındaki geçimsizliği bir müddet idare ediyorsa da Mahidevran, günün birinde, Hürrem'e hakaret ve saldırıda bulunuyor. Saçını, başını yoluyor; yüzünü, gözünü tırmalıyor. Bu hadise üzerine şehzadenin anası Amasya'ya, oğlunun yanına sürülüyor ve o zamana kadar Osmanlı Sarayı'nda adet değilken Padişah, Hürrem'le nikahlanıyor.
Hürrem de yaptıklarının cezasını hayatında belki çekecekti ama, ömrü vefa etmedi. 1558'de ölüverdi.

Gülfem Hatun, o gece Topkapı Sarayı'nda işte bu koridorda öldürülmüştü.
Kanuni zaten yaşlanmıştı. Mustafa, Bayezit, Cihangir gibi üç oğlunu gömen; Pargalı İbrahim Paşa, Kara Ahmet Paşa gibi iki vezirini öldürten Süleyman, Hürrem'in ölümü ile büsbütün ve kapkaranlık bir matem içinde kaldı.

Leonardo da Vinci şöyle der: «Erkek ne kadar büyük olursa, sevgisi o kadar derin olur»

Topkapı Sarayı Müzesi arşivindeki mektuplarında Hürrem'in de Padişah'a olan tahassüs ve iştiyakının şiddetini anlamak mümkündür.

Büyük bir yas içinde hayatının son günlerini yaşamakta olan Kanuni'nin etrafında bütün Saray kadınları pervane olmuş bir vaziyettedir. Hepsi Padişah'ın haremine girmek için birbirleriyle mücadele halindedir. Hürrem'in yerini almak için hepsinde bir aşk yarışı başlamıştır.

Kanuni ise 69 yaşında olmasına rağmen, bu kadınlardan Gülfem Hatun adında birini ötekilerine tercih ediyor, göz yaşlarıyla ıstıraplarını bu kadının koynunda uyutmak ve unutmak istiyor. Geceleri yatak odasında onun tesellileriyle avunuyor.

Bu Gülfem Hatun hakkında muhtelif rivayetler vardır. Mesela Topkapı Sarayı arşivinde 6425 numaralı bir vesikada, "Gülfem" imzasıyla Şehzade Bayezid'e yazdığı bir mektubu şayanı dikkattir. Mealen «Babanız hasta ve ihtiyardır.

Mübarek hatırını incitip kendisinden beddua almayasınız ve size yaraşmayacak şekilde anılmayasınız» demektedir.

Bu mektuptaki ifadeye göre, Gülfem'in hayli nüfuzlu bir kadın olduğu anlaşılıyor. Kanuni'nin Hürrem'den sonraki kadınlarından olduğu hakkında başka pek esaslı bir bilgiye sahip bulunmadığımız bu Gülfem Hatun'un bir entrikaya kurban gittiğine dair rivayetler de vardır.

Bunlardan biri şudur:

(Solda: Gülfem Hatun, her şeyi Üsküdar'daki bu camiyi inşa edebilmek için yapmıştı. Kanuni Süleyman ile geçireceği geceyi bu cami uğruna başkasına devretmişti.)

Gülfem Hatun, Üsküdar'da bir cami yaptırmak arzusuna kapılmış. Fakat parası yetmemiş. Ötekinden, berikinden borç para istemeye kalkışmış. Saray'daki kadınlar, zaten kendisinin Padişah'a bu yakınlığını çekemedikleri için, bu arzusuna dudak bükerek geçmişler. Yalnız bunlardan bir tanesi, Gülfem'in bu za'fından istifade etmek yolunu bulmuş ve ona:

- "Ben sana para bulurum, istediğin kadar para veririm sana, ama bir şartla"... demiş.

Şartı da şu: Padişah'ın yanında geçireceği gecenin hizmet nöbetini kendisine vermesi!.. Gülfem Hatun, caminin bitirilmesi ve kendi ismiyle anılması gibi masumane bir dileğinin bu kadar hainane bir şekilde aleyhine tecelli edebileceğini düşünememiş ve teklifi kabul etmiş.

Kanuni, o gece yatak odasında Gülfem'i beklemiş. Kapı açılıp da içeri bir başka cariyenin girdiğini görünce, evvela şaşırmış.

Ne vardı acaba? Gülfem hasta mıydı? Sebebini öğrenmek için kızı sıkıştırmış. Arada bir para işi bulunması fena halde hiddetini kamçılamış.

Hürrem'i düşünüyor. Onun tatlı sesini işitir gibi oluyor. Hürrem ona neler söylemezdi ki: Ey saba Sultanım'a zar ü perişan diyesin Ney gibi firkatte hasta viü nâlân diyesin.

Koca Kanuni!... Zeki, coşkun, hararetli, kızgın aşk gecelerini hatırlıyor. Onun arkasından bu hale mi gelecektin?

Visalini yirmi kese akçeye satan Gülfem Hatun'u çağırtıyor. Ağalarına gereken emri veriyor. Ertesi günü de sabahın alaca karanlığında Saray'ın alt katındaki Meyit Kapısı'ndan bir kadın cenazesi çıkıyordu.

Ölümünden sonra tamamlanmış olan, Üsküdar'daki Gülfem Cami'nin yanında bir de mektebi vardır. Mezar taşında ölüm tarihi ile birlikte «Sahibetülhayrat saide şehide Gülfem Hatun» cümlesi yazılıdır.