Malkoçoğlu ve Lehistan Seferi

Malkoçoğlu ve Lehistan Seferi
Lehistan Kralı Jan Albert, Osmanlı himayesinde bulunan Boğdan üzerine 1497 senesinde taarruz etti. Osmanlı hükümeti daha önce Lehlilerle imzalanmış antlaşmanın hükmü kalmadığını ileri sürerek Silistre Sancakbeyi ve Akıncıbeyi Malkoçoğlu Bâli Bey’i 1498 senesi ilkbaharında kırk bin kişilik bir kuvvetle Lehistan’a yolladı. Malkoçoğlu’nun idaresindeki Osmanlı kuvvetleri, Turla yâni Dinyester suyunu nehir gemileri üzerine kurdukları köprüden geçerek Lehistan’a girdiler...

“Artçı” ve “öncü” kuvvetler!
Bâli Bey büyük oğlu Ali Bey’i askerine “artçı” ve küçük oğlu Tur Ali Bey’i de “öncü” yaparak Leh topraklarında ilerledi. Dinyester üzerindeki Karkova veya Sorukhisar’ı daha içeride Drensi, Glagori, Cinanca, Gelebanya ile Leh Kralının sayfiyesi olan Braklav Kalelerini fethetti. Muhkem bir kale olan Radimin Hisarı ise alınamadı. Bâli Bey burada kalarak, oğlu Tur Ali Bey ile Yahyâ Paşazâde bâzı yerleri ele geçirdikten sonra geri döndüler. Hasan Voyvoda ismindeki bir akıncı beyi de, bir günlük yere akın yaptıktan sonra, birçok ganimetle geri döndü.
Bu sırada düşman, Dinyester Nehri üzerindeki köprüyü yıkmış, köprüden sonra geçilecek olan dar derbendi (vadiyi) tahkim etmiş ve Bâli Bey’in dönüş yolunu kapatmıştı. Mevsimin ilerlemesi sebebiyle geri dönmeye hazırlanan ve köprünün yıkıldığını haber alan Bâli Bey, Hasan Voyvoda’yı gönderip Dinyester Nehri üzerine yeni bir köprü kurdurdu. Köprü geçildikten sonra iki gün içinde cereyan eden çarpışmalar neticesinde derbend zapt olunarak, asker orayı selâmetle geçti...

Voyvoda’ya samur kürk!..
Daha sonra, bâzı zor durumları da tecrübesi ve cesaretiyle aşan Bâli Bey, Akkerman yoluyla huduttan içeri girdi. Bu seferde pek çok ganimet elde edilmiş, sefer esnasında hizmet ve sadâkat gösteren Boğdan Voyvodasi Stefan Çel Mare, samur kürklü hil’at, Beylerbeyliği rütbesi ile iki tuğ ile sancak ve bir de başına giymek üzere Yeniçeri orta kumandanlarının serpuşu olan ve kuka denilen tüylü serpuş ile taltif olundu...

Vefatı, bir şahesere vesile olan Şehzade
Şehzade Mehmet, Kanunî Sultan Süleyman’ın en kıymetli varlığıdır. Ancak, henüz çocukken hastalıkların pençesine düşer. Koca Sultan, dumanlarla, kan gölleriyle kaplı savaş meydanlarından gelip sabahlara kadar, oğlunun başında ateşinin düşmesini bekler. Şifa bulunca İstanbul’un meydanlarında şenlikler yaptırır, şehirde aç susuz tek bir insanın kalmaması için buyruklar verir... Şehzademiz, hastalandığında yemeden içmeden kesilir, belindeki kılıcı bile taşıyamayacak kadar mecalsiz düşer. Sonra iyileşir, yüzüne kan, bileğine kılıç tutacak kadar bir kuvvet gelir. Yüzündeki güneş gah açar, gah bulutların arasında kaybolur. Gün gelir devran döner ve Şehzademiz büyür...

Batı kültürünü de öğrenir...
Sultan Süleyman, tahtını, tacını, kılıcını ve şanını canından çok sevdiği küçük oğlu Şehzade Mehmet’e bırakmak istemektedir. Memleketin en iyi hocalarından dersler alarak yetişen Şehzade Mehmet, Fransız ve İtalyan hocalardan da yabancı dil, Avrupa kültürü üstüne eğitim almıştır. Haris değil, mütevazıdır. Narin, ince yapılıdır ama sözünü dinletir. Oturmasını kalkmasını, saltanatın adabını ve töresini bilir. Ve herkes tarafından çok sevilir.
Ama Şehzade’miz, yağmurlu bir sonbahar günü, Manisa’da yataklara düşer ve bir daha asla kalkamaz. Bir seferden dönmekte olan Kanuni Sultan Süleyman Han, acı haberi Edirne’de duyar ve gözyaşlarına boğulur... Takvimler, 16 Ekim 1543’ü göstermektedir.
Daha sonra adı Şehzade Külliyesi olan eserin yapımına Mimar Sinan, Sultan’ın emriyle bu hüzünlü günlerin arefesinde başlamıştır. Cenaze namazı sonrası Kanuni, çok sevdiği oğlunun türbesinin bu külliyede yapılmasını ve külliyenin adının Şehzade Mehmet olmasını buyurur.

Çok zarif bir medrese...
İstanbul-Şehzadebaşı’ndaki bu Külliye’de cami, sıbyan mektebi, imaret, tabhane ve bir de çok zarif bir medrese vardır. Şehzade Mehmet’in türbesi baş köşede, kıble tarafındadır. Vefatı; bu külliyenin yapılma sebebi olan Şehzade’mize oradan geçerken bir Fatiha okumayı unutmazsınız herhalde...

Brezilya'da yüz bin Osmanlı vatandaşı!