'Japonya nükleerle ilgili önceden uyarılmıştı'

Daily Telegraph
18 Mart 2011İngiliz Telegraph gazetesinin bugün yayımladığı Wikileaks belgeleri, Japonya’nın bundan üç yıl kadar önce Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) tarafından nükleer santrallerin güçlü depremlere dayanıklı olmadığı konusunda uyarıldığını gösterdi.


Her yıl, en az 100 mSv radyasyona maruz kalınması, kanser riskini önemli ölçüde artırıyor. Her 1000 kişiden beşinin, yıllar boyunca kümülatif olarak 1,000 mSv radyasyona maruz kalması, ölümcü kanser vakalarına neden olabilir.



- Tek seferde 1,000 mSv radyasyona maruz kalınması, mide bulnatısı yapar ancak ölüme neden olmaz. Tek seferde 5,000 mSv radyasyona maruz kalan insanların yarısı, bir ay içinde ölümle burun buruna gelebilir.



Hong Kong Üniversitesi kimyasal patoloji uzmanı Lam Çing-wan, Japon halkının Çernobil veya Fukuşima nükleer tesisindeki personelin maruz kaldığı kadar ciddi bir radyasyondan etkilenmesinin düşük bir olasılık olduğunu belirtti.

'Japonya nükleerle ilgili önceden uyarılmıştı'Daily Telegraph18 Mart 2011İngiliz Telegraph gazetesinin bugün yayımladığı Wikileaks belgeleri, Japonya’nın bundan üç yıl kadar önce Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) tarafından nükleer santrallerin güçlü depremlere dayanıklı olmadığı konusunda uyarıldığını gösterdi.


Dünya gündeminin nabzı Planet'te atıyor



Belgelere göre UAEK’den bir yetkili Aralık 2008’de Japonları güvenlik uygulamalarının eski moda olduğu ve güçlü depremlerin nükleer santraller için “ciddi bir sorun” teşkil edeceği konusunda uyardı.



Japon hükümeti nükleer santrallerdeki güvenlik koşullarını yükseltme sözü verdi, ancak son depremin ardından alınan önlemlerin yeterli olup olmadığı konusunda sorularla karşı karşıya kalması kaçınılmaz.



Tokyo hükümeti Fukuşima santralinde bir acil yanıt sistemi kurarak uyarılara yanıt verse de bu sistemin 7.0 ve altındaki büyüklükteki sarsıntılara dayanabileceği belirtildi.



Wikileaks belgeleriyle ortaya çıkan bu gerçeğin krize yanıt verme konusunda “tereddütlü davrandığı” gerekçesiyle eleştirilen Japon Başbakanı Naoto Kan üzerindeki baskıyı daha da artırması bekleniyor.



35 YILDA SADECE ÜÇ KONTROL

Wikileaks’in ele geçirdiği ve Telegraph’la paylaştığı ABD Büyükelçiliği belgelerine göre adı açıklanmayan bir uzman, deprem durumlarında nükleer santrallerin nasıl korunacağıyla ilgili rehberlerin geçtiğimiz 35 yılda sadece üç kez güncellenmiş olmasından duyulan kaygıları Japon yöneticilere iletti.



Belgede, “Yetkili deprem güvenliği kılavuzlarının son 35 yılda sadece üç kez gözden geçirildiğini ve UAEK’nin yeniden değerlendirme başlattığını belirtti. Dahası yetkili, son dönemde yaşanan depremlerin nükleer tesisler için tasarım temelini genişlettiğini, bunun da deprem güvenliği çalışmalarının hızlandırılmasına neden olan ciddi bir sorun olduğunu ifade etti” denildi.



Belgeler aynı zamanda Japonya hükümetinin ülkenin batısında bulunan bir başka nükleer santralin, güçlü depremlere dayanamayacağı gerekçesiyle kapatılması yönündeki mahkeme kararına karşı çıktığına da işaret etti.



Mahkeme, santralde bir kaza olması durumunda yerel halkın radyasyona maruz kalabileceği, çünkü modası geçmiş kurallara göre inşa edildiği ve sadece 6.5 büyüklüğünde bir depreme dayanabileceğine karar verdi.



GÜVENLİK AJANSI MAHKEMEYE KARŞI ÇIKTI

Ancak Mart 2006 tarihli bir belgede mahkemenin kaygılarının ülkenin nükleer güvenlik ajansı tarafından desteklenmediği ifade edildi.



Belgede şu ifadeler yer aldı: Japonya’nın Nükleer ve Endüstriyel Güvenlik Ajansı reaktörün güvenli olduğuna ve bütün güvenlik analizlerinin olması gerektiği şekilde yürütüldüğüne inanıyor.” Hükümet 2009 yılında mahkemenin kararını geri çevirdi.



Bir başka belgeye göre de ABD’li yetkililer Washington’a nükleer yakıtı geri dönüştüren Japon nükleer santrallerinin güvenliği riske attığını aktardı. Yerel gazete haberlerini içeren belgelerde, “Elektrik üretim santrallerinin ulusal politikalar gerekçesiyle birbiri ardına inşa edilmesinde riskli bir durum var. Birçok vakada maliyetleri düşürmek için riski artıran adımlar atıldığına şahit olduk” dedi.



"RİSKLER ÖRTBAS EDİLİYOR"

Belgelerde Japonya parlamentosunun alt kanadının önde gelen üyelerinden Taro Kono’nun Ekim 2008’de ABD’li diplomatlara hükümetin nükleer kazaların “üstünü örttüğünü” söylediği de yer aldı. Kono hükümetin rüzgar gibi alternatif enerji kaynaklarını göz ardı ettiğini öne sürdü.



Belgede, “Dahası Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığını nükleer kazaları örtbas etmekle ve nükleer sanayinin gerçek maliyetlerini ve sorunlarını gizlemekle suçladı” denildi.



Daily Telegraph'ta yayımlanan "Japan earthquake: Japan warned over nuclear plants, WikiLeaks cables show" başlıklı haberden derlenmiştir.

Japonya 1896'dan bu yana tsunamiye hazırlanıyor
CNN 13 Mart 2011



Geçmişte Japonya'da tsunami araştırmaları yürüten ABD'li jeoloji profesörü Andrew Moore, Japon halkının 1896'dan bu yana sistemli olarak depremlere ve tsunamilere nasıl hazırlandığını CNN için anlattı...


Dünya gündeminin nabzı Planet'te atıyor



Dünya genelindeki birçok insan gibi ben de dün Japonya’nın kuzeyinden gelen görüntüler karşısında şoke oldum. Dev bir deprem ve tsunami şimdiden yüzlerce kişinin hayatına mal oldu. Depremin benim için özel bir önemi vardı çünkü 1999’dan 2001’e Tohoku bölgesinde bulunan Sendai şehrinde yaşadım. Doğal afetlerin incelenmesi ve kontrol edilmesinden sorumlu bir araştırma laboratuarında tsunami araştırmacısı olarak görev yapıyordum.



Japonya’nın dünyanın felaketler konusunda en bilinçli ülkesi olduğu ve depremlerle tsunamiler dahil birçok felaketin yıkıcı etkilerinin azaltılması adına teknikler geliştirilmesi için onlarca yıl boyunca çalışmalar yaptığı söylenebilir.



Dün yaşanan depremin etkilediği alan da bu çalışmaların başlangıç noktası ve dolayısıyla deprem ve tsunami felaketlerine ne kadar hazır olunduğunun da bir sembolü.



ERKEN UYARI SİSTEMİ

Deprem erken uyarı sisteminin eşi benzeri yok. 2007 yılının sonlarından bu yana devrede olan sistem depremi etkili bir biçimde “öngörebiliyor”. Ardından da dünyanın teknolojiyi en iyi kullanan toplumlarından biri olan Japonların evlerine daha deprem dalgaları ulaşmadan depremin haberi geliyor. Sistem en çok etkilenen bölgelerde 10 saniyelik bir önlem süresi yaratırken, merkez üssünden uzaklaştıkça etkisi de artıyor.



Japonya’nın kuzeyinin büyük bir bölümüne elektrik verilemiyor dolayısıyla sistemin gönderdiği uyarı mesajlarının etkili olup olmadığı henüz belirlenebilmiş değil.



Özellikle kuzey sahillerinin durumu önemli. Sendai’nin kuzeyinde sahil dik, kayalık ve derin körfezlerden oluşuyor. Sahilde küçük balıkçı köyleri yer alıyor. Sonuç olarak deprem dalgaları ve tsunami özellikle buraları etkiliyor.



1896 FELAKETİNDEN DERS ALINDI

1896 yılında yaşanan bir tsunami bu köylerde yaşayan 10 binden fazla kişinin hayatına neden oldu. Kısmen bu olay yüzünden Japonya’nın kuzey sahilleri bugün tsunamiye karşı dünyanın en iyi korunan noktaları arasında.



Birçok kasaba 10 metre yüksekliğindeki duvarlarla korunuyor. Yol işaretleri gelişmiş bilgisayar simülasyonlarıyla belirlenen sel bölgelerinin başlangıç ve bitiş noktalarını gösteriyor. Tahliye yolları işaretlenmiş, uzak bölgelerde dikey tahliye seçenekleri söz konusu. Yeşil kemerler ise tsunaminin etkisini sahilin geneline yaymak için tasarlanmış.



Aslına bakılırsa tsunamiyle ilgili ilk bilimsel araştırmalar da burada yapıldı. 1896’daki olayın ardından Japon hükümeti bir araştırma yaptırdı ve bir rapor hazırlandı. Bugün hala erişilen bu raporda insanların hayatta kalmasına yardımcı olan ilk araştırmacıların nasıl hissettiği anlatıldı.



TAŞTAN HEYKELLERLE HALKI EĞİTTİLER

Tahliye yolları ve yeşil kemerlerin yanı sıra dünyanın ilk tsunami kamu eğitim programının kökleri de bu ilk araştırmaya dayanıyor. Japon hükümeti olayı anlatan birçok taştan heykel dikilmesine ve bu heykellerin bölgenin çeşitli noktalarına dikilmesine karar verdi.



Kısacası Japonya’nın kuzey sahilleri depremler ve tsunamileri tespit etmek ve felaket anlarında hayatta kalmak için uygulanabilecek en doğru stratejilere ev sahipliği yapıyor. Bu teknolojinin büyük bir çoğunluğu nispeten yeni. Beton bariyerler çoğunlukla 1980’lerin ortalarında dikildi, yol tabelaları ise ve dikey tahliye ise çok daha yeni dönemlere ait uygulamalar.



Dolayısıyla, bir yandan felaket sonrası dostlarımızın iyi olduklarını duymak için beklerken bir yandan da şu soruyu soruyoruz: 100 yılın emeğiyle oluşturduğumuz önlemler sistemi işe yarıyor mu?



CNN'de yayımlanan "Japan prepared well for tsunami" başlıklı yorumdan derlenmiştir